Stevia Hellas – Καινοτομία στην αγροδιατροφή
Λαμία, Ελλάδα – Σε εκδήλωση με θέμα την Αγροτική Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία, ο Πολιτιστικός, Επιστημονικός και Φιλοσοφικός Σύλλογος Λαμίας “300” στον Αγροτικό Συνεταιρισμό της Stevia Hellas απένειμε το βραβείο “Θερμοπύλες” 2019, για τις καινοτόμες γεωργικές πρακτικές που εφαρμόζει αλλά και τη συνεχή ανάπτυξη στην περιοχή της Φθιώτιδας.
«Στην Ελλάδα, δεν έχουμε έντονη επιχειρηματική κουλτούρα και γι ‘αυτό ίσως δεν έχουμε λόγια για πολλές επιχειρηματικές ιδέες που υπάρχουν στον αμερικανικό πολιτισμό», δήλωσε ο Πρόεδρος του Συλλόγου Δρ. Παναγιώτης Ιακώβης, ο οποίος παρουσίασε το βραβείο στον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Stevia Hellas, Χρήστο Σταμάτη . «Η καινοτομία είναι ένας τρόπος σκέψης, και πολύ συχνά, ο φόβος της αποτυχίας στην Ελλάδα αποτρέπει τους ανθρώπους από το να εκμεταλλευτούν τις ιδέες τους».
Έχοντας ως έδρα τη Λαμία, ο Γεωργικός Συνεταιρισμός Stevia Hellas ξεχωρίζει ως παράδειγμα επιχειρηματικής επιτυχίας για το καινοτόμο μοντέλο παραγωγής και διαχείρισης που εφάρμοσε. Όντας ο μοναδικός μεγάλης κλίμακας παραγωγός της στέβιας σε όλη την Ευρώπη, η Stevia Hellas ιδρύθηκε το 2011 με 47 παραγωγούς και με 10μελή ομάδα διαχείρισης. Ο Συνεταιρισμός επικεντρώνεται στην καλλιέργεια και τυποποίηση προϊόντων στέβια και έχει επενδύσει στην παραγωγή αγροτικών προϊόντων υψηλής ποιότητας.
«Η Λαμία ήταν γνωστή για την καπνοκαλλιέργεια της», δήλωσε η Διευθύντρια Διασφάλισης Ποιότητας, Στέλλα Δάμπαση, γεωπόνος και ένα από τα ιδρυτικά μέλη του Συνεταιρισμού. «Ο παππούς μου, ο πατέρας μου και η μητέρα μου έφτιαχναν καπνό. Ήταν μια οικογενειακή επιχείρηση και θυμάμαι τον εαυτό μου να εργάζομαι στους τομείς του καπνού. Αλλά το 2009- 2010, η καλλιέργεια καπνού σταμάτησε». Το 2008, η τοπική κυβέρνηση πειραματίστηκε με την παραγωγή στέβια με μερικούς αγρότες στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένου του πατέρα της Στέλλας. «Τότε, διαβάζαμε ότι στην Καλιφόρνια οι καπνοπαραγωγοί έγιναν καλλιεργητές στέβιας», ανέφερε η Στέλλα. «Σκεφτήκαμε λοιπόν ότι δεν θα ήταν δύσκολο να καλλιεργήσουμε στέβια επειδή χρησιμοποιούνται ακριβώς οι ίδιες τεχνικές με τον καπνό, όμως, επειδή είναι φαγητό, πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί».
Η Στέβια είναι ένα φυσικό γλυκαντικό και ένα υποκατάστατο ζάχαρης μηδενικών θερμίδων που προέρχεται από τα φύλλα του φυτού Stevia rebaudiana, ένα φυτό που έχει τις ρίζες του στη Βραζιλία και την Παραγουάη. «Η Στέβια είναι μια 5ετής καλλιέργεια, είπε η Στέλλα. «Κόβεις το φυτό και αυτό ξαναγεννιέται.” Η συγκομιδή γίνεται τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν τα φύλλα έχουν την απαραίτητη γλυκιά γεύση. Στα τέλη Μαρτίου, τα χωράφια που ήταν γεμάτα με στέβια έδιναν τα πρώτα τους φύλλα και τότε, μπορούσα να δοκιμάσω τη γλυκύτητά τους».
«Η παραγωγή μας ξεκίνησε από ένα μικρό κοντέινερ στο χωριό Στύρφακα, όπου και επισκεφθήκαμε πολλούς από τους ντόπιους για να τους πείσουμε να έρθουν μαζί μας», θυμάται ο Χρήστος Σταμάτης, ο χαρισματικός διευθύνων σύμβουλος της Stevia Hellas. «Δεν ήταν εύκολο, αλλά πολλοί άνθρωποι ήταν πεπεισμένοι ότι η στέβια θα ήταν μια μεγάλη εναλλακτική λύση στην καλλιέργεια καπνού».
Ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Stevia Hellas, Λεωνίδας Ζέρβας, και πρώην πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου των καπνοπαραγωγών στην Ελλάδα ζήτησε από τον Χρήστο να βοηθήσει με τη διαχείριση του κύκλου ζωής, την προώθηση και τη βιωσιμότητα του προϊόντος της στέβια. Η στέβια δεν είχε καλλιεργηθεί ποτέ στην ΕΕ, οπότε το πρώτο έτος περιελάμβανε την απόκτηση καλλιεργητικής εμπειρίας και τη μετάβαση από την γραφειοκρατία που υπήρχε στην ΕΕ, στον τομέα της ανάπτυξης στέβιας. «Ξεκινήσαμε να εισάγουμε σπόρους από διαφορετικές χώρες όπως τις ΗΠΑ, τον Καναδά και το Ισραήλ και να τις δοκιμάζουμε σε διαφορετικά πεδία», ανέφερε ο Χρήστος. «Είχαμε επιτυχία αλλά και πολλές αποτυχίες».
«Η Stevia Hellas ήταν το πρώτο μέρος παραγωγής στέβιας στην Ευρώπη», δήλωσε ο Ηλίας Κάλφας, Υπεύθυνος της δράσης «Υιοθετώντας Μικρά Οικογενειακά Αγροκτήματα» του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά», στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή. «Ήταν πρωτοπόροι. Η ΕΕ δεν διέθετε κανονισμούς σχετικά με την στέβια και την παραγωγή της, οπότε ήταν οι πρώτοι που άνοιξαν τον δρόμο όσον αφορά στις τεχνικές καλλιέργειας, τα φυτοφάρμακα κ.λπ. στην Ευρώπη».
Όσο η Στέλλα μάθαινε για την καλλιέργεια της στέβιας, ο Χρήστος επισκεπτόταν τις ευρωπαϊκές συνόδους κορυφής με στόχο να δημιουργήσει το σωστό επιχειρηματικό μοντέλο έτσι ώστε το Συνεταιρισμός να καταφέρει να αναπτυχθεί με βιώσιμο τρόπο. «Η εύρεση του αρχικού κεφαλαίου ήταν μια πρόκληση», δήλωσε ο Χρήστος. «Έτσι λοιπόν επενδύσαμε οι ίδιοι και όλοι συνέβαλαν το ίδιο ποσό. Ξεκινήσαμε με 50-70 χιλιάδες ευρώ».
«Ο Συνεταιρισμός μας δεσμεύεται να πουλήσει το τελικό προϊόν, όχι το ακατέργαστο προϊόν», δήλωσε ο Χρήστος. «Παράγουμε τρία προϊόντα στέβιας: πρώτα υπάρχουν τα στεγνά φύλλα στέβιας, ολόκληρα ή θρυμματισμένα, που είναι ιδανικά για τσάι ή σαν γλυκαντικό στο μαγείρεμα. Στη συνέχεια υπάρχει καθαρή σκόνη στέβια, η οποία είναι 250-400 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη και είναι ιδανική για βιομηχανική χρήση σε σόδες και χυμούς από εταιρείες όπως η Κρι-Κρι η Green Cola και ο Όλυμπος. Τρίτον, υπάρχουν κρύσταλλοι στέβιας, οι οποίοι πωλούνται πλέον σε όλα τα ελληνικά σουπερμάρκετ ως επιτραπέζια γλυκαντική ουσία. Ένα κουταλάκι του γλυκού στέβια είναι τρεις φορές πιο γλυκό από ένα κουταλάκι του γλυκού ζάχαρη. Τόσο η καθαρή όσο και η κρυσταλλική επεξεργάζονται από μια εταιρεία φίλων που βρίσκεται στη Λυών της Γαλλίας, έτσι έχουμε 100% ευρωπαϊκά προϊόντα που καλλιεργούνται εδώ στην Ελλάδα».
Η Stevia Hellas είναι πλέον ο μεγαλύτερος παραγωγός στέβιας σε όλη την Ευρώπη με 60 παραγωγούς, κυρίως από τη Λυγαριά και το Λιανοκλάδι. Στα τέλη του 2017, ο Συνεταιρισμός μεταφέρθηκε στο κτίριο που βρίσκεται ακόμη και σήμερα, στη Λαμία, το οποίο περιλαμβάνει αίθουσα συσκέψεων, χώρο κουζίνας και χώρο παρουσίασης των τελικών προϊόντων. «Όπως λέμε στο χωριό μου, ο ουρανός είναι το όριο», είπε ο Χρήστος. «Η ζήτηση είναι τεράστια και πρέπει να ανταποκριθούμε στις ανάγκες των πελατών μας. Αυτό σημαίνει περισσότερες συνεργασίες, περισσότερα πεδία, περισσότεροι παραγωγοί ».
Ο Συνεταιρισμός είναι γνωστός για τον ενεργό ρόλο του στην αγροτική ανάπτυξη της περιοχής. «Εστιάζουμε και επενδύουμε σε ανθρώπους», είπε ο Χρήστος. «Εκπαιδεύουμε συνεχώς τα μέλη μας στην αγροτική αειφόρο ανάπτυξη μέσω της συμμετοχής μας στα Ευρωπαϊκά Προγράμματα RurInno & RurAction. Οι νέοι μας παραγωγοί λαμβάνουν εκπαίδευση μέσω του Προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά». Η Στέλλα και ο Στέφανος Παπαποστόλου, ιδρυτικό μέλος και ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς μας, ήταν ωφελούμενοι του προγράμματος ΝΓΝΓ το 2018. Έμαθαν, μεταξύ άλλων, ποια μέτρα πρέπει να λάβουμε ώστε να πιστοποιήσουμε τα χωράφια μας για βιολογική καλλιέργεια. Θέλουμε επίσης να ενισχύσουμε την επιχειρηματικότητα των γυναικών και να ενθαρρύνουμε περισσότερες γυναίκες να εργαστούν για τον Συνεταιρισμό. Το τριάντα τοις εκατό των παραγωγών μας είναι γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των δύο κορυφαίων παραγωγών μας».
«Το πρόγραμμα Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά είναι η ευκαιρία μιας ζωής, μιας από τις μεγαλύτερες επενδύσεις στη χώρα μου, και πρέπει να το εκμεταλλευτούμε», δήλωσε ο Χρήστος. «Πιστεύω ακράδαντα ότι η συνεργατική εκπαίδευση πρέπει να αποτελεί μέρος αυτού του προγράμματος. Αν δεν συνεργαστούμε, πώς μπορούμε να ανταγωνιστούμε; Πρέπει να επικεντρωθούμε στις συνέργειες και στο συνεταιριστικό κίνημα, να επικεντρωθούμε στην συνεργατική οικονομία και να καταφέρουμε να παράγουμε περισσότερα με λιγότερα. Υπάρχουν τόσο μεγάλη προοπτική εδώ». Μίλησε με πάθος και σιγουριά και ήταν ξεκάθαρο για μένα πόσο αγαπούσε τη Λαμία.
«Πολλοί από τους παραγωγούς μας είναι νέοι και έχουν έναν νέο τρόπο σκέψης», δήλωσε ο Χρήστος. «Έχουν πολλά προσόντα σε διάφορους τομείς. Ξέρω αυτούς τους ανθρώπους, γεννήθηκα εδώ. Είμαι βαθιά ενσωματωμένος σε αυτόν τον τομέα. Έχω περάσει μια δεκαετία εργασίας στο Συνεταιρισμό, και έχω ξεπεράσει προκλήσεις και δυσκολίες. Θέλω να περάσω αυτή τη γνώση στους νέους. Νομίζω ότι πλέον, μπορώ να ξεκινήσω να μοιράζομαι την εμπειρία μου».
