Συντάκτης: superadmin

 

Ο Πειραματικός Αγρός: Τα πάντα για την καλλιέργεια ελιάς

Γνωρίστε τον Αλέξανδρο

Ο Αλέξανδρος Ταταρίδας, 24 ετών, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Οι γονείς του πατέρα του με καταγωγή από τα Καμένα Βούρλα καλλιεργούσαν σιτάρι και ελιές από τις οποίες έβγαζαν και ελαιόλαδο. Παλαιότερα, ο παππούς του είχε επίσης ένα κοπάδι 150 προβάτων και ένα κοτέτσι. «Θυμάμαι όταν ήμουν παιδάκι, να επισκέπτομαι τη φάρμα την εποχή του μαζέματος της ελιάς και να βλέπω τα τελάρα με τις ελιές αλλά και τη διαδικασία της διαλογής ανάλογα με το μέγεθος του καρπού», μας λέει ο Αλέξανδρος. «Ο παππούς μου με πήγαινε  στοn χώρο που είχε τα πρόβατα και μου έλεγε πώς τα φρόντιζε». Σε γιορτές, αλλά και Σαββατοκύριακα, ο Αλέξανδρος συνέχιζε να επισκέπτεται τη φάρμα των παππούδων του. To κίνητρό του ήταν οι περιγραφές του παππού για τα δέντρα που είχαν και το μποστάνι με οπωροκηπευτικά που διατηρούσαν. Όταν ήταν περίπου 15 χρονών και καθώς άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα βιολογίας στο λύκειο, ξεκίνησε ταυτόχρονα από χόμπι να μελετά τη βιολογία των φυτών. Αργότερα, αν και η μητέρα του ήθελε να σπουδάσει ιατρική στο εξωτερικό, τον κέρδισε η Γεωπονία στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Γ.Π.Α.). «Ο πατέρας μου ήταν πολύ χαρούμενος επειδή ονειρευόταν να επιστρέψει στα Καμένα Βούρλα».

Αποφοίτησε από το Γ.Π.Α. με πτυχίο στην Επιστήμη Φυτικής Παραγωγής. Συνέχισε εκεί τις σπουδές του και, φέτος, θα τελειώσει το μεταπτυχιακό  του στις Καινοτόμες Εφαρμογές στην Αειφορική Γεωργία, στη Βελτίωση Φυτών και στην Αγρομετεωρολογία, με ειδικεύση στην  Αειφορική Γεωργία και Πιστοποίηση. «Κάνω αρκετά πειράματα σχετικά με τα ζιζάνια και την αειφορική χρήση ζιζανιοκτόνων», μας λέει.

Ενώ ήταν στο πανεπιστήμιο, άρχισε να ασχολείται ενεργά με τη φάρμα του παππού του, εφαρμόζοντας αυτά που έμαθε. Ο παππούς τον δίδαξε πώς να καλλιεργεί ελιές και να παράγει παρθένο ελαιόλαδο. «Όταν ολοκληρώσω τις σπουδές μου, θα ήθελα να επιστρέψω στο χωριό μου για να βοηθήσω στην οργάνωση και τον συντονισμό του γεωργικού τους σχεδίου», προσθέτει. «Σκέφτομαι επίσης να κάνω διδακτορικό και θα ήθελα να κάνω κάποια μαθήματα εκτός Ελλάδας ή να ταξιδέψω στην Αμερική και να δουλέψω σε κάποια εταιρεία. Στο τέλος όμως θα ήθελα να ξεκινήσω τη δική μου οικογένεια και ίσως να γυρίσω μόνιμα σε ένα από τα χωριά μου».

Στον ελεύθερο χρόνο του ο Αλέξανδρος ενδιαφέρεται για τη ζυθοποίηση και πειραματίζεται με την παραγωγή του American pale ale και της imperial stout. «Προς το παρόν παράγω lager και μερικά pilsner», μας λέει. «Έκανα επίσης India pale ale και double IPA». Άλλωστε, συμμετέχει εθελοντικά ως συντονιστής και στην ομάδα «Let’s Do It Greece» του Γ.Π.Α. Κάθε άνοιξη, η οργάνωση συντονίζει μια μέρα εθνικής περιβαλλοντικής δράσης. Πέρυσι, 128.000 Έλληνες προσφέρθηκαν εθελοντικά να αποκαταστήσουν περιφράξεις, να μειώσουν τα απόβλητα και να καθαρίσουν τις παραλίες. Η φετινή ημερομηνία δράσης θα είναι η Κυριακή 7 Απριλίου 2019.

Ο Πειραματικός Αγρός: Κατάρτιση στην καλλιέργεια ελιάς, την μελισσοκομία, τα αρωματικά και φαρμακευτικα΄φυτά και τα ψυχανθή

Ο Αλέξανδρος είναι ο υπεύθυνος του έργου του Πειραματικού Αγρού του προγράμματος  «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» στην Κωπαΐδα. Ο Πειραματικός Αγρός βρίσκεται 110 χιλιόμετρα βόρεια της Αθήνας, κοντά στη Λαμία. Καλύπτει 1000 στρέμματα και αποτελείται από θερμοκήπιο και από ένα κτίριο κατάρτισης το οποίο στεγάζει δύο αίθουσες διδασκαλίας, ένα γραφείο και ένα δωμάτιο διανυκτέρευσης που μπορεί να φιλοξενήσει τρία άτομα. Ο Πειραματικός Αγρός θα αρχίσει να λειτουργεί το 2019 με 150 δικαιούχους του προγράμματος. «Ο στόχος μας είναι τα επόμενα δύο χρόνια να εκπαιδευτούν 300 νέοι σε διάφορους κλάδους του αγροτικού τομέα, όπως είναι η Μελισσοκομία, τα  Αρωματικά και Φαρμακευτικά Φυτά, καθώς και η Αειφόρος Καλλιέργεια των Ψυχανθών», δήλωνει ο Αλέξανδρος. «Αυτό θα γίνει μέσω εντατικών επισκέψεων στον Πειραματικό Αγρό στην Κωπαΐδα».

Ο αγρός θα προσφέρει στους νέους αγρότες την ευκαιρία να δημιουργήσουν τις δικές τους ανεξάρτητες επιχειρήσεις με επιτόπια υποστήριξη και πρόσβαση σε κοινόχρηστο εξοπλισμό, εγκαταστάσεις και πόρους που θα μειώσουν τους αρχικούς φραγμούς εισόδου στην αγορά. Μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος, οι δικαιούχοι θα πρέπει να είναι σε θέση να δουλέψουν στις δικές τους καλλιέργειες, έχοντας αποκτήσει τις δεξιότητες, τις γνώσεις και την εμπειρία που απαιτούνται για να ξεκινήσουν το έργο τους με καλές προϋποθέσεις.

«Ανησυχώ για το αν η Ελλάδα θα μπορέσει να λάβει τα αναγκαία μέτρα για να αναστρέψει την πορεία του αγροτικού της τομέα», ομολογεί ο Αλέξανδρος. «Ωστόσο, το πρόγραμμα «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» παρέχει στους νέους αγρότες τα εργαλεία, τις τεχνικές και τη δικτύωση για να τους διευκολύνει και θέλω να μοιραστώ τις  γνώσεις και τις δεξιότητές μου μαζί τους  και να συμμετάσχω και εγώ στην εκπαίδευση αυτής της νέας γενιάς».

 

Καλλιέργεια και παραγωγή τσαγιού

Γνωρίστε τον Βασίλη

Ο Βασίλης Κωστόπουλος, 22 ετών, καλλιεργεί  τσάι του βουνού στα Πιέρια όρη, κοντά στον Όλυμπο. Από μικρός αγαπούσε τη φύση, το δάσος και την πλούσια μυρωδιά τoυ βουνού. Το 2007, όταν ήταν 10 ετών, ο πατέρας του Κωνσταντίνος, παραγωγός φασολιών και καπνού, αποφάσισε να καλλιεργήσει τσάι. «Ο πατέρας είδε τους άλλους να καλλιεργούν και να πωλούν το τσάι και αποφάσισε να το δοκιμάσει και αυτός», δήλωσε ο Βασίλης. «Έχει 35 στρέμματα γης και όταν του είπα ότι ήθελα να καλλιεργήσω και εγώ τσάι, μου έδωσε το πρώτο μου στρέμμα—και όχι μόνο το στρέμμα, αλλά και τη γνώση του και τις συμβουλές. «Συνέχισε», μου λέει πάντα. «και μην το εγκαταλείπεις όταν υπάρχουν δυσκολίες».

Από τον πατέρα του ο Βασίλης κληρονόμησε την αφοσίωση στη δουλειά  του. «Είμαστε πολύ κοντά με τον πατέρα μου και έχουμε καλή επαγγελματική σχέση. Χάρηκε πολύ με την απόφασή μου να ακολουθήσω τα βήματά του και, πλέον, οι γονείς μου και εγώ εργαζόμαστε δίπλα-δίπλα στα χωράφια».

Πράγματι, καθώς έπαιρνα συνέντευξη από τον Βασίλη πίνοντας καφέ στο ξενοδοχείο Άτριον, παρατήρησα ότι διέθετε μια ωριμότητα που φαινόταν σπάνια για την ηλικία του. Tου αρέσει η χάουζ μουσική και, μετά τη συνέντευξή μας, έβαλε ένα λευκό πουκάμισο για να κάνει τον DJ σε ένα μπαρ. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα εργάζεται στο Χιονοδρομικό Κέντρο του Ελατοχωρίου και κάνει ποδήλατο βουνού μέσα στα πολλά μονοπάτια γύρω από το χωριό. «Δεν έχω τόσο χρόνο όσο άλλοι φίλοι μου για να βγαίνω έξω, να περπατάω ή να κολυμπάω στην παραλία», είπε. «Αλλά για μένα, αξίζει τον κόπο».

Η παραγωγή του τσαγιού του βουνού

Το τσάι του βουνού είναι μια μοναδική ποικιλία που παράγεται από τα αποξηραμένα λουλούδια, τα φύλλα και τους μίσχους ενός ελληνικού βότανου που ονομάζεται Σιδερίτης. Δημοφιλές στη Μεσόγειο και στα Βαλκάνια, ο Σιδερίτης ήταν γνωστός στους αρχαίους Έλληνες, οι οποίοι το ονόμασαν έτσι για την ικανότητά του να θεραπεύει πληγές που προκαλούνται από τα σιδερένια όπλα στη μάχη. Το βότανο αναπτύσσεται μόνο στις ορεινές περιοχές της Ελλάδας, σε υψόμετρο 900 μέτρων, και ευδοκιμεί στις πλαγιές του Όλυμπου. Το φυτό έχει έναν “μάλλινο” μίσχο, φύλλα σε σχήμα δόρατος και μικρά, αρωματικά κίτρινα άνθη.

Ο Βασίλης παράγει τσάι του βουνού από το 2015. Καλλιεργεί δέκα στρέμματα και σχεδιάζει να προσθέσει άλλα πέντε. Κάθε στρέμμα αποδίδει 110-150 κιλά τσάι. Κατά την περίοδο συγκομιδής, τον Μάιο και τον Ιούνιο, 20 άτομα μαζεύουν το τσάι  από τα χωράφια με το χέρι κατά τη διάρκεια της ημέρας, όταν είναι στεγνό. «Μου αρέσει να μαζεύω το τσάι και να το μυρίζω γύρω μου. Είναι όμορφο περιβάλλον εργασίας», δηλώνει ο Βασίλης. «Ένας καλός εργάτης μπορεί να μαζέψει 12-15 κιλά τσάι την ημέρα και μας παίρνει περίπου τέσσερις ημέρες για τη συγκομιδή ενός στρέμματος».

«Είχαμε μια δύσκολη εποχή πέρσι», μας λέει ο Βασίλης. «Έβρεξε πολύ και το τσάι πρέπει να μαζευτεί όταν είναι στεγνό». Ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, χρειάζονται 10 έως 15 ημέρες για να στεγνώσει το τσάι στην αποθήκη, πάνω σε παλέτες.

Ο Βασίλης πουλάει το τσάι  7-8 ευρώ το κιλό. Το τσάι βιολογικής προέλευσης, το οποίο πρέπει να καλλιεργείται φυσικά, χωρίς καθόλου λιπάσματα ή πρόσθετα, μπορεί να πουληθεί σε υψηλότερη τιμή, γύρω στα 11-12 ευρώ το κιλό. «Χρειάζονται τρία χρόνια για την προετοιμασία ενός πλήρως βιολογικού στρέμματος», δηλώνει ο Βασίλης. «Ο πατέρας καλλιεργεί ήδη ένα στρέμμα βιολογικού τσαγιού και, του χρόνου, θα έχω και εγώ το δικό μου».

Ο Βασίλης και εννέα άλλοι παραγωγοί τσαγιού στην περιοχή θα εκπαιδευτούν και θα λαμβάνουν συμβουλές από το πρόγραμμα «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» για τα επόμενα τρία χρόνια. «Ενημερώνουμε τους μέντορες για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στην παραγωγή και μας βοηθούν να βρούμε λύσεις», δήλωσε ο Βασίλης. «Μας παρέχουν επίσης συμβουλές σχετικά με τον τρόπο συσκευασίας και πώλησης του τσαγιού. Μέχρι στιγμής, το πιο σημαντικό μάθημα που έχω πάρει είναι να ανοίγω το μυαλό μου, να σκέφτομαι έξω από το κουτί». Μέσω του προγράμματος, ο Βασίλης συναντήθηκε και με άλλους παραγωγούς τσαγιού από κοντινά χωριά και ξεκίνησαν συνεργασίες.

Η επέκταση της επιχείρησης παραγωγής τσαγιού

«Όταν ο πατέρας μου μού έδωσε το πρώτο μου στρέμμα, έπρεπε να αποφασίσω πώς να το διαχειριστώ», είπε ο Βασίλης. «Όπως και πολλοί νέοι, ονειρεύομαι να κάνω κάτι μεγαλύτερο από τον πατέρα μου, να αξιοποιήσω στο έπακρο αυτό που μου έδωσε». Σήμερα, o Βασίλης πουλάει το τσάι του στις Σέρρες, την Κατερίνη, τη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα. Πειραματίζεται συνεχώς, αναζητώντας νέους τρόπους συσκευασίας του τσαγιού  και επέκτασης σε νέες αγορές. «Θέλω να πουλάω εκτός Ελλάδας», δηλώνει. «Πολλοί άνθρωποι δεν έχουν ακούσει για τσάι του βουνού, αλλά ο Όλυμπος είναι ένα εμπορικό σήμα που θα μπορούσε να βοηθήσει  και να αναδείξει μερικά από τα ειδικά χαρακτηριστικά του τσαγιού».

Ο Σιδερίτης, όπως έμαθα, έχει ποικίλα οφέλη για την υγεία. Χρησιμοποιείται παραδοσιακά ως βοηθητικό της πέψης, ως ενισχυτικού του ανοσοποιητικού συστήματος και να αγχολυτικό. Πρόσφατη επιστημονική έρευνα υποστηρίζει τη χρήση του για την πρόληψη του κρυολογήματος, της γρίπης και διάφορων αλλεργιών: ο Σιδερίτης θεωρείται επίσης ισχυρό αντιοξειδωτικό, του οποίου τα αιθέρια έλαια έχουν αντιμικροβιακές και αντιμυκητιασικές ιδιότητες. Το τσάι  δεν περιέχει καφεΐνη και το χρώμα του κατά την Παρασκευή του είναι χρυσοκαστανό χρώμα όταν παρασκευάζεται. Συνδυάζεται καλά με μέλι και μια φέτα λεμονιού.

«Θέλω να δημιουργήσω μείγματα τσαγιού με άλλα αρωματικά βότανα, όπως λεβάντα, μέντα και χαμομήλι», δηλώνει ο Βασίλης. «Επίσης, πειραματίζομαι για κρύο τσάι σε συνδυασμό με φρούτα για ένα ελαφρύ και δροσιστικό καλοκαιρινό ποτό. Το τσάι του βουνού μπορεί ακόμη να χρησιμοποιηθεί και για να προσθέσει μια λεπτή γεύση σε τρόφιμα, όπως στο ψωμί αλλά και σε διάφορα πιάτα κρέατος».

Το Σάββατο το απόγευμα ο Βασίλης μίλησε με τους συμμετέχοντες του προγράμματος  «Εκπαιδεύοντας τους Εκπαιδευτές» (Train the Trainers) στο Ελατοχώρι και χάρισε σε καθένα μας από ένα όμορφο μπουκέτο του δικού του τσαγιού, τυλιγμένο παραδοσιακά με καφέ σπάγγο. «Όταν κόβεται το φυτό, χάνει όλη την ομορφιά του» μας λέει.

«Θέλω να αφήσω κάτι στα παιδιά μου», δηλώνει ο Βασίλης. «Θέλω να ζήσω από τη δουλειά μου και να προσφέρω στα παιδιά μου τα προς το ζην. Η συμβουλή που θα  τους δώσω είναι η ίδια συμβουλή που μου έδωσε ο πατέρας μου: Συνεχώς παλεύουμε, αλλά πρέπει πάντα να προσπαθούμε. Συνεχίζετε να προσπαθείτε».

“Ο Δικός Μας Τρόπος”: Εναλλακτικές εκδρομές στον Χορτιάτη

Γνωρίστε τoν Γεράσιμο

Ο Γεράσιμος Μαζαράκης, 41 ετών, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και μένει στην περιοχή Μπότσαρη. Το 1983, όταν ήταν έξι ετών, προσχώρησε στο 9ο Σύστημα Προσκόπων του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων, την εθνική οργάνωση Προσκόπων η οποία ιδρύθηκε το 1910 από τον Αθανάσιο Λευκαδίτη. Η ελληνική οργάνωση απαριθμά 20.000 μέλη, μεταξύ των οποίων οι Πρόσκοποι Θεσσαλονίκης, οργάνωση που ιδρύθηκε το 1914 και έχει 2.000 μέλη.

«Την πρόταση να ενταχθώ στους Προσκόπους μου την έκανε ο πατέρας μου, βλέποντας τα παιδιά να παίζουν στο κοντινό μας πάρκο», δηλώνει ο Γεράσιμος. «Τριάντα πέντε χρόνια αργότερα, αφού έχω περάσει από όλα τα στάδια των ανήλικων μελών (Λυκόπουλο, Πρόσκοπος, και Ανιχνευτής), είμαι πλέον Βαθμοφόρος και μέλος του προσωπικού εκπαίδευσης».

Ο Γεράσιμος με πήρε μαζί του για να επισκεφτώ το Προσκοπικό κέντρο Θεόδωρος Λίτσας στον Χορτιάτη, περίπου 30 λεπτά από τη Θεσσαλονίκη, στη θέση Ηφαίστειο. Στα 1100 μέτρα, το Ηφαίστειο είναι το υψηλότερο σημείο της περιοχής. Ενώ οδηγούσαμε μέσα από το χωριό, τα σύννεφα έκρυψαν την κορυφή του βουνού και φαινόταν να ταξιδεύουν προς το μέρος μας πάνω από το πράσινο, καφέ, και πορτοκαλί φύλλωμα. Ανεβήκαμε στο επίπεδο των γκρίζων σύννεφων. «Κάτω εκεί είναι η Θεσσαλονίκη», είπε δείχνοντας. Όταν φτάσαμε στο προσκοπικό κέντρο, το χαρακτήρισε «το διαμάντι μας».

Το κέντρο αποτελεί σημαντικό κομμάτι της ζωής του Γεράσιμου. Έχει έναν λάκκο για φωτιά, έναν υπαίθριο φούρνο όπου οι Βαθμοφόροι ψήνουν σουβλάκια, και ένα μικρό παρεκκλήσι. Σπιτάκια για πουλιά κρέμονται στα δέντρα και σκαλιστές ξύλινες πινακίδες δείχνουν τις διάφορες κατευθύνσεις. Πρόσκοποι με κίτρινες στολές και πράσινα καπέλα ασχολούνταν με διάφορες δραστηριότητες, κυνηγώντας ο ένας τον άλλον, χορεύοντας, παίζοντας κάρτες. Το κέντρο χρησιμοποιείται ακόμα από τους προσκόπους λόγω της εγγύτητάς του με τη Θεσσαλονίκη, ενώ το κοντινό στρατόπεδο διατηρεί τα μονοπάτια προσπελάσιμα κατά τη διάρκεια του χειμώνα. «Θυμάμαι την πρώτη μου εκδρομή ως αρχηγός με τους μικρούς μου Προσκόπους», δήλωσε ο Γεράσιμος. «Διανυκτερεύσαμε σε σκηνές και απολαύσαμε τον έναστρο ουρανό συζητώντας παράλληλα για τους αστερισμούς».

 

“Ο Δικός μας Τρόπος”: Ξεκινώντας από το πρόγραμμα Εναλλακτικού Τουρισμού

Πέρυσι, με τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα του Εναλλακτικού Τουρισμού που υλοποιήθηκε από την Αμερικανική Γεωργική Σχολή, ο Γεράσιμος και ο φίλος του Πρόσκοπος Σταύρος Παπαδόπουλος αποφάσισαν να ιδρύσουν μια εταιρεία με την ονομασία «Ο Δικός Μας Τρόπος», για να παράσχουν υπηρεσίες εναλλακτικών εκδρομών στον Χορτιάτη. «Θέλαμε να ξεκινήσουμε αυτό το εγχείρημα διότι έτσι μας αρέσει να περνάμε τον ελεύθερό μας χρόνο», δήλωσε ο Γεράσιμος. «Ο Χορτιάτης είναι το δεύτερό μας σπίτι και εδώ και πολλά χρόνια διοργανώνουμε εκδρομές στην περιοχή. Στην ουσία κάναμε το χόμπι μας επάγγελμα». Το πρόγραμμα του Εναλλακτικού Τουρισμού τους έμαθε πώς να κάνουν τις ιδέες τους πραγματικότητα, πώς να κοστολογούν τις δραστηριότητες, πώς να τις διαφημίζουν, πώς να τις κάνουν ασφαλείς για τους συμμετέχοντες και πολλά άλλα. Όλα αυτά σε συνεργασία με δύο εκπροσώπους του προγράμματος, τον Απόστολο Μαλούδη και τη Μαρία Λιακοπούλου. Ονόμασαν την εταιρεία τους «Ο Δικός Μας Τρόπος» για να υπογραμμίσουν τη μοναδική τους προσέγγιση σχετικά με την ανάπτυξη νέων σχέσεων και φιλίας μέσω των εναλλακτικών εμπειριών.

«Με τον Σταύρο γνωριστήκαμε πριν από 12 χρόνια περίπου, μέσα από κοινές δράσεις στους Προσκόπους», δήλωσε ο Γεράσιμος. «Είμαστε και οι δύο μέλη του προσωπικού εκπαίδευσης και σιγά-σιγά γίναμε πολύ καλοί φίλοι». Αποτελούν μια καλή ομάδα και η μεταξύ τους σχέση κάνει κάθε εκδρομή να μοιάζει σαν μια συνάντηση με την παρέα. Με την πρώτη τους δραστηριότητα στο πλαίσιο της επιχείρησης «Ο Δικός Μας Τρόπος» έκαναν πεζοπορία στον Χορτιάτη μέσα από τα μονοπάτια των παγοποιών, δηλαδή τα μονοπάτια των ανθρώπων που έφτιαχναν και πουλούσαν πάγο μέχρι το 1960, η δραστηριότητα των οποίων διεκόπη με την άφιξη των ηλεκτρικών ψυγείων στην Ελλάδα. Η δεύτερη δραστηριότητα ήταν ένα κυνήγι για τον φωτογραφικό θησαυρό, ακολουθώντας τον χάρτη του Μπάρμπα Νικήτα, ενώ η τρίτη εκδρομή θα λάβει χώρα αυτό το Σαββατοκύριακο.

Ο Γεράσιμος είναι πτυχιούχος με Master in Business Administration (MBA) από το CITY College, Διεθνές Τμήμα του University of Sheffield στη Θεσσαλονίκη. Έχει εργαστεί στο Τμήμα Αγορών της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής από το 2000. Ο γιος του Κωνσταντίνος, είναι επτά ετών και ο Γεράσιμος ελπίζει ότι κάποια στιγμή θα ενταχθεί κι αυτός στους Προσκόπους.

Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά: Εκπαίδευση εκπαιδευτών ως σύμβουλοι γεωργίας

Ελατοχώρι, Ελλάδα – Το πρόγραμμα «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» καλωσόρισε 50 εκπαιδευτές από την Αμερικανική Γεωργική Σχολή (ΑΓΣ) και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΓΠΑ) για την εναρκτήρια εκπαιδευτική εκδήλωση με τίτλο «Train the Trainers» στο ξενοδοχειακό συγκρότημα Πιερίων Μούσες 12-14 Οκτωβρίου. Τρεις μέρες γεμάτες με εκπαιδευτικά σεμινάρια και δραστηριότητες οι οποίες προετοίμασαν τους εκπαιδευτές και τους εταίρους του προγράμματος να μοιραστούν τις γνώσεις και την τεχνογνωσία τους με μια νέα γενιά αγροτών.

Τα σεμινάρια έγιναν από τη Δήμητρα Ζερβάκη, business coach – γεωπόνος, και την ψυχολόγο Ελισάβετ Στέλλα Παπαδοπούλου, οι οποίες μίλησαν για τους πολλαπλούς ρόλους που καλούνται να παίξουν οι  εκπαιδευτές, τόσο ως σύμβουλοι γεωργίας (agricultural extension workers) που συμβάλλουν στη μεταφορά της επιστημονικής έρευνας και της γνώσης σε όλα τα επίπεδα της αγροδιατροφικής αλυσίδας όσο και ως εκπαιδευτές ενηλίκων. «Σχεδιάσαμε τα σεμινάρια έτσι ώστε να αλληλοσυμπληρώνονται, εξισορροπώντας τις τεχνικές δεξιότητες και τις κοινωνικές δεξιότητες προκειμένου να ικανοποιήσουν τις ανάγκες αυτής της ομάδας-στόχου», δήλωσε η Δήμητρα. «Σημαντικό μέρος των σεμιναρίων μας επικεντρώθηκε στην επικοινωνία, διότι έπρεπε να συνδυάσουμε τις εμπειρίες ανθρώπων από διαφορετικούς τομείς», πρόσθεσε η Ελισάβετ. «Σχεδιάσαμε μια ολοκληρωμένη, διεπιστημονική προσέγγιση, βασισμένη στις βέλτιστες πρακτικές και την εμπειρική γνώση».

Βιωματικές τεχνικές μάθησης και συνεργασία

Καθ ‘όλη τη διάρκεια του πρωινού και του απογεύματος, η Δήμητρα και η Ελισάβετ ενέπλεξαν τους εκπαιδευτές σε ποικίλες ομαδικές συζητήσεις και πρακτικές δραστηριότητες, οι οποίες τους ενθάρρυναν να προβληματιστούν για τις εκπαιδευτικές μεθόδους, τις προσωπικές προκλήσεις και τις δυνατότητες τους. «Χρησιμοποιούμε βιωματικές τεχνικές μάθησης επειδή οι ενήλικες μαθαίνουν καλύτερα μέσω της εμπειρίας και επειδή στον αγροδιατροφικό κλάδο χρειάζεται μια πιο συνεργατική προσέγγιση μάθησης», δήλωσε η Δήμητρα. «Δεν είναι η συνηθισμένη μέθοδος διδασκαλίας στην Ελλάδα.» Τα σεμινάρια κάλυψαν και άλλα θέματα, όπως η καινοτομία στον αγροδιατροφικό τομέα, οι στρατηγικές για την ενθάρρυνση των ενηλίκων εκπαιδευόμενων και η Γνωσιακή Συμπεριφοριτική Θεωρία της Μάθησης.

Παρόλο που το πρόγραμμα ήταν φορτωμένο και οι εκπαιδευτές ξεκινούσαν τις μέρες τους νωρίς, το φυσικό τοπίο και ο καθαρός αέρας του βουνού παρείχαν ένα ιδανικό σκηνικό για αυτοπαρατήρηση αλλά και ομαδικότητα. Φωλιασμένο στα Πιέρια όρη, το ξενοδοχειακό συγκρότημα προσφέρει εκπληκτική θέα στον Όλυμπο, τον Θερμαϊκό κόλπο και την ακτή της Χαλκιδικής. Κάθε πρωί, η ανατολή μας χαιρετούσε: ο πορτοκαλί ήλιος αντανακλούσε το φως του στη θάλασσα και η γαλάζια-μοβ ομίχλη κάλυπτε τη γη κάτω από μας. Τα σεμινάρια πραγματοποιήθηκαν στην κεντρική αίθουσα του ξενοδοχείου, όπου ένα τεράστιο κυκλικό τζάκι μας κρατούσε ζεστούς, ενώ είχαμε πρόσβαση και στην παραδοσιακή πέτρινη ταράτσα με θέα στους δασωμένους λόφους, όπου τα φύλλα είχαν ήδη αρχίσει να αλλάζουν χρώμα. Εκεί οι εκπαιδευτές εργάστηκαν ανά ομάδες, παρέα  με ένα καστανό κουτάβι που τριγύριζε με περιέργεια στα πόδια τους.

Ο Αλέξανδρος Ταταρίδας, γεωπόνος από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και ένας από τους συμμετέχοντες στα εκπαιδευτικά σεμινάρια, μας μίλησε  για τον σημαντικό ρόλο που έπαιξε το Ελατοχώρι στις εκδηλώσεις του Σαββατοκύριακου: «Το σεμινάριο θα ήταν πολύ διαφορετικό και λιγότερο ενδιαφέρον αν είχε πραγματοποιηθεί σε μια κρύα αίθουσα ενός κτιρίου στο κέντρο μιας πόλης. To Ελατοχώρι μας έδωσε τη δυνατότητα να συνεργαστούμε, να γνωρίσουμε νέους ανθρώπους από πολύ διαφορετικούς τομείς σε σχέση με τον δικό μας και να μάθουμε από το ίδιο το χωριό και τους κατοίκους του».

Και το πρόγραμμα Εναλλακτικού Τουρισμού στο Ελατοχώρι

Το Ελατοχώρι Πιερίας είναι ένα ορεινό χωριό που γειτνιάζει με την Κατερίνη και τον Όλυμπο και «υιοθετήθηκε» πέρυσι από 40 εκπαιδευόμενους του προγράμματος Εναλλακτικού Τουρισμού που υλοποιείται από την Αμερικανική Γεωργική Σχολή. Στο πλαίσιο του προγράμματος, εκπαιδευόμενοι και καθηγητές συνεργάστηκαν με τους κατοίκους του Ελατοχωρίου για να ενισχύσουν και να διαφοροποιήσουν την τουριστική δραστηριότητα του χωριού, η οποία τα τελευταία χρόνια εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από το χιονοδρομικό κέντρο. Οι εκπαιδευόμενοι πρότειναν ένα νέο, ολοήμερο πρόγραμμα τουρισμού που εκμεταλλεύεται τον φυσικό και ιστορικό πλούτο της περιοχής και την υπάρχουσα  ξενοδοχειακή υποδομή για να προσφέρει μοναδικές γαστρονομικές εμπειρίες, εκδρομές πεζοπορίας, δημιουργικά εργαστήρια και εκδηλώσεις.

Μετά τα εργαστήρια, το απόγευμα του Σαββάτου, η Αντωνία Γαλάνη και η Κατερίνα Ζαγκαρέτου, δύο απόφοιτες του προγράμματος Εναλλακτικού Τουρισμού, συνόδευσαν τους εκπαιδευτές σε μια σύντομη πεζοπορία μέσω ενός μονοπατιού που ξεκινούσε λίγα μόλις βήματα από την κεντρική πλατεία του χωριού. Το κυκλικό μονοπάτι, καλυμμένο με φύλλα, διέσχιζε ένα ρέμα και ένα στενό φαράγγι και, στη συνέχεια, ανέβαινε απότομα, μέσα από πεύκα, φουντουκιές και καστανιές, πριν καταλήξει στο σημείο εκκίνησης. «Επιλέξαμε αυτό το μονοπάτι επειδή είναι βολικό και κατάλληλο για οικογένειες και αρχάριους πεζοπόρους, αλλά ταυτόχρονα έχει πλούσια βλάστηση και υψηλή αισθητική αξία», δήλωσε η Κατερίνα, δασολόγος με εξειδίκευση στον πεζοπορικό τουρισμό. «Οι ντόπιοι έχουν χαρτογραφίσει πολύ μεγαλύτερες διαδρομές, τις οποίες χρησιμοποιούν στις καθημερινές τους δραστηριότητες, όπως για να πάνε σε άλλα χωριά, να κυνηγούν, και να μαζεύουν ξύλα και καρπούς. Βρίσκονται σε διαρκή επικοινωνία με τη φύση», προσθέτει.

Κατά τη διάρκεια της πεζοπορίας, η Αντωνία, βιολόγος και ιδρύτρια της Πλεγάδης, μιας εταιρείας παρατήρησης πουλιών στα Ιωάννινα, αναγνώρισε σπουργίτια και σπίνους και μας διέθεσε κιάλια για να παρατηρήσουμε ορισμένα ενδημικά είδη της περιοχής. «Πιστεύω ότι το Ελατοχώρι είναι ευλογημένο από τη φύση, αλλά αυτό που το καθιστά πραγματικά μοναδικό είναι οι άνθρωποί του» είπε. «Ένας τόπος μπορεί πραγματικά να ανθίσει όταν οι άνθρωποι που ζουν και αναπνέουν εκεί έχουν πραγματική αγάπη, μεράκι και όραμα για να δουλέψουν και να αξιοποιήσουν όσο το δυνατόν καλύτερα τους πόρους της περιοχής τους. Και αυτή η αγάπη για τον τόπο τους και η φροντίδα για την ανάπτυξή του είναι ένα από τα πρώτα πράγματα που μπορεί να αντιληφθεί κάποιος όταν έρχεται στο Ελατοχώρι και γνωρίζεται με τους κατοίκους του».

Η γοητεία του Ελατοχωρίου προκύπτει από τον συνδυασμό του εκπληκτικού ορεινού τοπίου και της ζεστής φιλοξενίας των κατοίκων που μας προσκάλεσαν να πάρουμε μέρος στα πολιτιστικά δρώμενα του χωριού τους και στους καθημερινούς τους ρυθμούς. Η Άντζελα Περλαντίδη και ο γιος της Σταμάτης μας καλωσόρισαν στο Πιερίων Μούσες με σφηνάκια σπιτικού τσίπουρου. Ο Βασίλης Κωστόπουλος, τοπικός παραγωγός ελληνικού τσαγιού του βουνού, απάντησε στις ερωτήσεις μας σχετικά με την παραγωγική διαδικασία και τις προσπάθειες επέκτασης της επιχείρησής του, ενώ μας χάρισε ένα όμορφο μπουκέτο τσαγιού τυλιγμένο παραδοσιακά με καφέ σπάγγο. Και ο Γιάννης Παπαβραμίδης, ιδιοκτήτης της ταβέρνας Τζιβαέρι, μας προσκάλεσε στην κουζίνα του για να μας δείξει πώς φτιάχνει το παραδοσιακό του ψωμί με τσάι του βουνού και διαφορετικούς τύπους αλευριού, μια διαδικασία που κρατάει εφτά ημέρες.

“Μανιταρομέρες”: Ευκαιρία συζήτησης με τοπικούς παραγωγούς

Η διαμονή μας συνέπεσε με τις «Μανιταρόμερες», ένα φεστιβάλ μανιταριών στο χωριό. Καθ’ όλη τη διάρκεια του τριημέρου, από τη σκηνή που είχε στηθεί στην κεντρική πλατεία  μπορούσε κάποιος να αγοράσει προϊόντα μανιταριών όπως καρυκεύματα, σούπες και ριζότα. Δύο πωλητές με κόκκινα και λευκά καπέλα μανιταριών μας έφτιαξαν μανιταρόσουπα σε ένα τεράστιο μεταλλικό καζάνι, ενώ σε ένα άλλο τραπέζι, ένας άνδρας μας παρουσίασε με τις επιστημονικές τους σημασίες τα μανιτάρια που είχε μαζέψει εκείνη την ημέρα στα γύρω δάση, υποδεικνύοντάς μας ποια ήταν βρώσιμα και ποια ψυχοτρόπα ή δηλητηριώδη. Το βράδυ του Σαββάτου, στο ξενοδοχείο Άτριον, ο Γιώργος Κωνσταντινίδης, ο πρόεδρος του Συλλόγου των Μανιταρόφιλων Ελλάδας, πραγματοποίησε σεμινάριο μανιταρογνωσίας, ενώ οι ταβέρνες Τζιβαέρι και Ανώι πρόσφεραν στους επισκέπτες ποικιλία συνταγών με μανιτάρια.

Την Κυριακή απόγευμα, ο Σωτήρης Κουτσομήτρος, Σύμβουλος Αγροτικής Πολιτικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης, έκλεισε το πρόγραμμα, ενημερώνοντας τους εκπαιδευτές για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη φιλοσοφία της, την κατεύθυνση προς την κυκλική οικονομία, τις επιχειρησιακές ομάδες και τις δυνατότητες χρηματοδότησης.

«Θέλω οι εκπαιδευτές, μετά από αυτό το Σαββατοκύριακο, να υιοθετήσουν μια ολιστική προσέγγιση και να ενσωματώσουν διάφορους τομείς γνώσης στο έργο τους, καθώς ο αγροδιατροφικός τομέας χρειάζεται ευελιξία», δήλωσε η Δήμητρα.

«Στόχος μου είναι να βοηθήσω τους εκπαιδευτές να βελτιώσουν τόσο το «γνώθι σαυτόν» όσο και τον τομέα στον οποίο εργάζονται», δήλωσε η Ελισάβετ. «Θέλω να αναλογιστούν την ευθύνη που έχουν ως σύμβουλοι γεωργίας στον κλάδο και να συνειδητοποιήσουν τον ρόλο  τους».

Στο τέλος του Σαββατοκύριακου, ο Γιώργος Παπαναστασίου, αμπελουργός από την Καβάλα, σχολίασε για τα σεμινάρια «Έμαθα πώς να διδάσκω, πώς να μοιράζομαι τις γνώσεις μου με τους άλλους—πριν ήμουν μόνο εκπαιδευόμενος, απορροφούσα τα πάντα. Το πρόγραμμα «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» μου έδωσε επίσης την ευκαιρία να συναντήσω άλλους γεωργούς από όλη την Ελλάδα και να μοιραστώ ιδέες μαζί τους».