Νέα Γεωργία Νέα Γενιά

Στέβια Ελλάς, Μια ιστορία επιτυχίας

 

Stevia Hellas – Καινοτομία στην αγροδιατροφή

Λαμία, Ελλάδα – Σε εκδήλωση με θέμα την Αγροτική Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία, ο Πολιτιστικός, Επιστημονικός και Φιλοσοφικός Σύλλογος Λαμίας “300” στον Αγροτικό Συνεταιρισμό της Stevia Hellas απένειμε το βραβείο “Θερμοπύλες” 2019, για τις καινοτόμες γεωργικές πρακτικές που εφαρμόζει αλλά και τη συνεχή ανάπτυξη στην περιοχή της Φθιώτιδας.

«Στην Ελλάδα, δεν έχουμε έντονη επιχειρηματική κουλτούρα και γι ‘αυτό ίσως δεν έχουμε λόγια για πολλές επιχειρηματικές ιδέες που υπάρχουν στον αμερικανικό πολιτισμό», δήλωσε ο Πρόεδρος του Συλλόγου Δρ. Παναγιώτης Ιακώβης, ο οποίος παρουσίασε το βραβείο στον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Stevia Hellas, Χρήστο Σταμάτη . «Η καινοτομία είναι ένας τρόπος σκέψης, και πολύ συχνά, ο φόβος της αποτυχίας στην Ελλάδα αποτρέπει τους ανθρώπους από το να εκμεταλλευτούν τις ιδέες τους».

Έχοντας ως έδρα τη Λαμία, ο Γεωργικός Συνεταιρισμός Stevia Hellas ξεχωρίζει ως παράδειγμα επιχειρηματικής επιτυχίας για το καινοτόμο μοντέλο παραγωγής και διαχείρισης που εφάρμοσε. Όντας ο μοναδικός μεγάλης κλίμακας παραγωγός της στέβιας σε όλη την Ευρώπη, η Stevia Hellas ιδρύθηκε το 2011 με 47 παραγωγούς και με 10μελή ομάδα διαχείρισης. Ο Συνεταιρισμός επικεντρώνεται στην καλλιέργεια και τυποποίηση προϊόντων στέβια και έχει επενδύσει στην παραγωγή αγροτικών προϊόντων υψηλής ποιότητας.

«Η Λαμία ήταν γνωστή για την καπνοκαλλιέργεια της», δήλωσε η Διευθύντρια Διασφάλισης Ποιότητας, Στέλλα Δάμπαση, γεωπόνος και ένα από τα ιδρυτικά μέλη του Συνεταιρισμού. «Ο παππούς μου, ο πατέρας μου και η μητέρα μου έφτιαχναν καπνό. Ήταν μια οικογενειακή επιχείρηση και θυμάμαι τον εαυτό μου να εργάζομαι στους τομείς του καπνού. Αλλά το 2009- 2010, η καλλιέργεια καπνού σταμάτησε». Το 2008, η τοπική κυβέρνηση πειραματίστηκε με την παραγωγή στέβια με μερικούς αγρότες στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένου του πατέρα της Στέλλας. «Τότε, διαβάζαμε ότι στην Καλιφόρνια οι καπνοπαραγωγοί έγιναν καλλιεργητές στέβιας», ανέφερε η Στέλλα. «Σκεφτήκαμε λοιπόν ότι δεν θα ήταν δύσκολο να καλλιεργήσουμε στέβια επειδή χρησιμοποιούνται ακριβώς οι ίδιες τεχνικές με τον καπνό, όμως, επειδή είναι φαγητό, πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί».

Η Στέβια είναι ένα φυσικό γλυκαντικό και ένα υποκατάστατο ζάχαρης μηδενικών θερμίδων που προέρχεται από τα φύλλα του φυτού Stevia rebaudiana, ένα φυτό που έχει τις ρίζες του στη Βραζιλία και την Παραγουάη. «Η Στέβια είναι μια 5ετής καλλιέργεια, είπε η Στέλλα. «Κόβεις το φυτό και αυτό ξαναγεννιέται.” Η συγκομιδή γίνεται τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν τα φύλλα έχουν την απαραίτητη γλυκιά γεύση. Στα τέλη Μαρτίου, τα χωράφια που ήταν γεμάτα με στέβια έδιναν τα πρώτα τους φύλλα και τότε, μπορούσα να δοκιμάσω τη γλυκύτητά τους».

«Η παραγωγή μας ξεκίνησε από ένα μικρό κοντέινερ στο χωριό Στύρφακα, όπου και επισκεφθήκαμε πολλούς από τους ντόπιους για να τους πείσουμε να έρθουν μαζί μας», θυμάται ο Χρήστος Σταμάτης, ο χαρισματικός διευθύνων σύμβουλος της Stevia Hellas. «Δεν ήταν εύκολο, αλλά πολλοί άνθρωποι ήταν πεπεισμένοι ότι η στέβια θα ήταν μια μεγάλη εναλλακτική λύση στην καλλιέργεια καπνού».

Ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Stevia Hellas, Λεωνίδας Ζέρβας, και πρώην πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου των καπνοπαραγωγών στην Ελλάδα ζήτησε από τον Χρήστο να βοηθήσει με τη διαχείριση του κύκλου ζωής, την προώθηση και τη βιωσιμότητα του προϊόντος της στέβια. Η στέβια δεν είχε καλλιεργηθεί ποτέ στην ΕΕ, οπότε το πρώτο έτος περιελάμβανε την απόκτηση καλλιεργητικής εμπειρίας και τη μετάβαση από την γραφειοκρατία που υπήρχε στην ΕΕ, στον τομέα της ανάπτυξης στέβιας. «Ξεκινήσαμε να εισάγουμε σπόρους από διαφορετικές χώρες όπως τις ΗΠΑ, τον Καναδά και το Ισραήλ και να τις δοκιμάζουμε σε διαφορετικά πεδία», ανέφερε ο Χρήστος. «Είχαμε επιτυχία αλλά και πολλές αποτυχίες».

«Η Stevia Hellas ήταν το πρώτο μέρος παραγωγής στέβιας στην Ευρώπη», δήλωσε ο Ηλίας Κάλφας, Υπεύθυνος της δράσης «Υιοθετώντας Μικρά Οικογενειακά Αγροκτήματα» του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά», στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή. «Ήταν πρωτοπόροι. Η ΕΕ δεν διέθετε κανονισμούς σχετικά με την στέβια και την παραγωγή της, οπότε ήταν οι πρώτοι που άνοιξαν τον δρόμο όσον αφορά στις τεχνικές καλλιέργειας, τα φυτοφάρμακα κ.λπ. στην Ευρώπη».

Όσο η Στέλλα μάθαινε για την καλλιέργεια της στέβιας, ο Χρήστος επισκεπτόταν τις ευρωπαϊκές συνόδους κορυφής με στόχο να δημιουργήσει το σωστό επιχειρηματικό μοντέλο έτσι ώστε το Συνεταιρισμός να καταφέρει να αναπτυχθεί με βιώσιμο τρόπο. «Η εύρεση του αρχικού κεφαλαίου ήταν μια πρόκληση», δήλωσε ο Χρήστος. «Έτσι λοιπόν επενδύσαμε οι ίδιοι και όλοι συνέβαλαν το ίδιο ποσό. Ξεκινήσαμε με 50-70 χιλιάδες ευρώ».

«Ο Συνεταιρισμός μας δεσμεύεται να πουλήσει το τελικό προϊόν, όχι το ακατέργαστο προϊόν», δήλωσε ο Χρήστος. «Παράγουμε τρία προϊόντα στέβιας: πρώτα υπάρχουν τα στεγνά φύλλα στέβιας, ολόκληρα ή θρυμματισμένα, που είναι ιδανικά για τσάι ή σαν γλυκαντικό στο μαγείρεμα. Στη συνέχεια υπάρχει καθαρή σκόνη στέβια, η οποία είναι 250-400 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη και είναι ιδανική για βιομηχανική χρήση σε σόδες και χυμούς από εταιρείες όπως η Κρι-Κρι η Green Cola και ο Όλυμπος. Τρίτον, υπάρχουν κρύσταλλοι στέβιας, οι οποίοι πωλούνται πλέον σε όλα τα ελληνικά σουπερμάρκετ ως επιτραπέζια γλυκαντική ουσία. Ένα κουταλάκι του γλυκού στέβια είναι τρεις φορές πιο γλυκό από ένα κουταλάκι του γλυκού ζάχαρη. Τόσο η καθαρή όσο και η κρυσταλλική επεξεργάζονται από μια εταιρεία φίλων που βρίσκεται στη Λυών της Γαλλίας, έτσι έχουμε 100% ευρωπαϊκά προϊόντα που καλλιεργούνται εδώ στην Ελλάδα».

Η Stevia Hellas είναι πλέον ο μεγαλύτερος παραγωγός στέβιας σε όλη την Ευρώπη με 60 παραγωγούς, κυρίως από τη Λυγαριά και το Λιανοκλάδι. Στα τέλη του 2017, ο Συνεταιρισμός μεταφέρθηκε στο κτίριο που βρίσκεται ακόμη και σήμερα, στη Λαμία, το οποίο περιλαμβάνει αίθουσα συσκέψεων, χώρο κουζίνας και χώρο παρουσίασης των τελικών προϊόντων. «Όπως λέμε στο χωριό μου, ο ουρανός είναι το όριο», είπε ο Χρήστος. «Η ζήτηση είναι τεράστια και πρέπει να ανταποκριθούμε στις ανάγκες των πελατών μας. Αυτό σημαίνει περισσότερες συνεργασίες, περισσότερα πεδία, περισσότεροι παραγωγοί ».

Ο Συνεταιρισμός είναι γνωστός για τον ενεργό ρόλο του στην αγροτική ανάπτυξη της περιοχής. «Εστιάζουμε και επενδύουμε σε ανθρώπους», είπε ο Χρήστος. «Εκπαιδεύουμε συνεχώς τα μέλη μας στην αγροτική αειφόρο ανάπτυξη μέσω της συμμετοχής μας στα Ευρωπαϊκά Προγράμματα RurInno & RurAction. Οι νέοι μας παραγωγοί λαμβάνουν εκπαίδευση μέσω του Προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά». Η Στέλλα και ο Στέφανος Παπαποστόλου, ιδρυτικό μέλος και ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς μας, ήταν ωφελούμενοι του προγράμματος ΝΓΝΓ το 2018. Έμαθαν, μεταξύ άλλων, ποια μέτρα πρέπει να λάβουμε ώστε να πιστοποιήσουμε τα χωράφια μας για βιολογική καλλιέργεια. Θέλουμε επίσης να ενισχύσουμε την επιχειρηματικότητα των γυναικών και να ενθαρρύνουμε περισσότερες γυναίκες να εργαστούν για τον Συνεταιρισμό. Το τριάντα τοις εκατό των παραγωγών μας είναι γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των δύο κορυφαίων παραγωγών μας».

«Το πρόγραμμα Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά είναι η ευκαιρία μιας ζωής, μιας από τις μεγαλύτερες επενδύσεις στη χώρα μου, και πρέπει να το εκμεταλλευτούμε», δήλωσε ο Χρήστος. «Πιστεύω ακράδαντα ότι η συνεργατική εκπαίδευση πρέπει να αποτελεί μέρος αυτού του προγράμματος. Αν δεν συνεργαστούμε, πώς μπορούμε να ανταγωνιστούμε; Πρέπει να επικεντρωθούμε στις συνέργειες και στο συνεταιριστικό κίνημα, να επικεντρωθούμε στην συνεργατική οικονομία και να καταφέρουμε να παράγουμε περισσότερα με λιγότερα. Υπάρχουν τόσο μεγάλη προοπτική εδώ». Μίλησε με πάθος και σιγουριά και ήταν ξεκάθαρο για μένα πόσο αγαπούσε τη Λαμία.

«Πολλοί από τους παραγωγούς μας είναι νέοι και έχουν έναν νέο τρόπο σκέψης», δήλωσε ο Χρήστος. «Έχουν πολλά προσόντα σε διάφορους τομείς. Ξέρω αυτούς τους ανθρώπους, γεννήθηκα εδώ. Είμαι βαθιά ενσωματωμένος σε αυτόν τον τομέα. Έχω περάσει μια δεκαετία εργασίας στο Συνεταιρισμό, και έχω ξεπεράσει προκλήσεις και δυσκολίες. Θέλω να περάσω αυτή τη γνώση στους νέους. Νομίζω ότι πλέον, μπορώ να ξεκινήσω να μοιράζομαι την εμπειρία μου».

Το νερό που σε απογειώνει

 

“Το νερό που σε απογειώνει”: Καινοτομία στην αγροδιατροφή

Στο πλαίσιο της 28ης Agrotica στην οποία συμμετείχε το πρόγραμμα «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά», γνώρισα την Θεοδώρα Χατζηλία, Co-Founder της εταιρείας New Food Product Development Institute, η οποία μου μίλησε για το «Νερό που σε απογειώνει», ένα προϊόν βασισμένο στη χρήση νέων καινοτόμων τεχνολογιών παραγωγής που στόχο έχει την ανάδειξη της σημασίας των προβιοτικών στην ανθρώπινη διατροφή. 

Η Θοδώρα ζει και εργάζεται στην Θεσσαλονίκη και είναι απόφοιτη του Τμήματος Γεωπονίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης όπου τώρα εκπονεί και το μεταπτυχιακό της δίπλωμα πάνω στην Επιστήμη των Τροφίμων και τη Διατροφή. Μαζί με τον πατέρα της, Νικόλαο Χατζηλία ο οποίος είναι χημικός μηχανικός και καθηγητής στην Αμερικάνικη Γεωργική σχολή, δημιούργησαν πριν κάποια χρόνια την εταιρία New Food Product Development Institute, η οποία εξειδικεύεται, μεταξύ άλλων, στην ανάπτυξη και τον σχεδιασμό νέων προϊόντων τροφίμων, τον σχεδιασμό και την βελτίωση των γραμμών παραγωγής αλλά και την εφαρμογή νέων τεχνολογιών στην παραγωγική διαδικασία.

 

Η συμμετοχή στο “Trophy-Τροφή Challenge”

Η New Food Product Development Institute, κατάφερε να περάσει στην φάση των bootcamps του διαγωνισμού Trophy-Τροφή Challenge που διοργάνωσε το πρόγραμμα «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά», παρουσιάζοντας το «Νερό που σε απογειώνει», ένα φυσικό ποτό το οποίο παράγεται από τη ζύμωση ομάδας προβιοτικών μικροοργανισμών και περιέχει ίζημα καθώς και ανθρακικό ενώ είναι εμπλουτισμένο με ιχνοστοιχεία και βιταμίνες, χρησιμοποιώντας μια νέα τεχνολογία που ονομάζεται infusion. «Ο καταναλωτής πλέον ενημερώνεται και διαβάζει, ζητάει ολοένα και περισσότερα λειτουργικά τρόφιμα και ποτά δηλαδή στρέφεται στα φυσικά ή εμπλουτισμένα τρόφιμα που έχουν συγκεκριμένες ευεργετικές επιδράσεις σε μία ή περισσότερες παραμέτρους υγείας. Η ευαισθητοποίηση στην υγειά και οι διαταραχές του εντέρου έχουν αναδείξει τα πλεονεκτήματα προβιοτικών τροφίμων. Το δικό μας προϊόν αποτελεί εναλλακτική πρόταση στους καταναλωτές που μέχρι σήμερα κύρια πηγή αυτών ήταν τα γαλακτοκομικά προϊόντα», μου είπε η Θεοδώρα.

Ταυτόχρονα, το «Νερό που σε απογειώνει» βγαίνει σε πολλές και διαφορετικές γεύσεις, όπως αγγούρι αλλά και λεμόνι ή ginger, για τις οποίες είχα την ευκαιρία να μάθω μέσα από την παρουσίαση τους στο περίπτερο του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» στην 28η Agrotica που πραγματοποιήθηκε στην ΔΕΘ στη Θεσσαλονίκη.  Το προϊόν τους κυκλοφορεί ήδη στην αγορά σε συνεργασία με εταιρείες και βιομηχανίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο των κεφίρ αλλά και βιομηχανίες τροφίμων.

Στόχος τους είναι να παράξουν και άλλα προϊόντα σε συνεργασία με εταιρείες τροφίμων μέσα στο έτος. Όπως ανέφερε και η Θεοδώρα «Θεωρώ ότι τα τρόφιμα είναι ένας κλάδος πολλά υποσχόμενος που έχει να δώσει πολλά σε όσους αποφασίσουν να απασχοληθούν σε αυτόν. Για εμένα είναι εντυπωσιακό πως όλα βασίζονται πάνω στη χημεία, ένας χημικός δεσμός να αλλάξει, μπορούν να αλλάξουν όλα. Και αυτό γίνεται εθισμός!».

Τα σχέδια τους για το μέλλον είναι να μπορέσουν να δικτυωθούν ακόμη περισσότερο και να συνεργαστούν με άλλες βιομηχανίες τροφίμων καθώς όπως λέει και η Co-Founder της εταιρείας «Πιστεύουμε ιδιαίτερα στη δύναμη των συνεργασιών, διότι για να παραχθεί ένα προϊόν χρειάζεται πολύ δουλειά και πολλούς ανθρώπους από διαφορετικά πεδία».

Από τη συμμετοχή τους στο Trophy-Τροφή Challenge, έχουν κρατήσει όμορφες στιγμές και εμπειρίες. «Ήταν μια μεγάλη εμπειρία που μας βοήθησε με την δικτύωση, την συνάντηση με άλλους νέους και νέες που έχουν κάτι να δείξουν, που έχουν κάτι να επιδείξουν με το οποίο έχουν ασχοληθεί, εργαστεί και έχουν βάλει ψυχή και ενέργεια. Το πρόγραμμα «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» είναι σίγουρα πρωτοποριακό και στοχευμένο στην αγροδιατροφή, είναι καινοτόμο για την ελληνική πραγματικότητα» μου είπε η Θεοδώρα.  Μου ανέφερε ακόμη πως έχει κάνει αίτηση συμμετοχής στο νέο πρόγραμμα «Regeneration» που σχεδιάζει το «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» και με ενθουσιασμό μου είπε πως «Νομίζω το ReGeneration είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται ένας νέος επιχειρηματίας ώστε να απασχοληθεί πάνω στον κλάδο της αγροδιατροφής. Ελπίζω να μπορέσω να συμμετάσχω και ανυπομονώ για αυτό!».

Το μυθικό τσάι του βουνού μπαίνει σε κάψουλες

 

Καινοτομία στην αγροδιατροφή: Τσάι του βουνού σε κάψουλες

Η ελληνική μυθολογία λέει πως στο όρος Όθρυς, είχαν οχυρωθεί οι τιτάνες κατά τη διάρκεια της μεγάλης τιτανομαχίας με τους θεούς του Ολύμπου και από εκεί, εξαγριωμένοι εξαπέλυαν τεράστιους βράχους προς τον Όλυμπο. Εκτός από αφορμή για μύθους και ιστορίες όμως, το όρος Όθρυς έχει υπάρξει και συνεχίζει να υπάρχει πηγή φυσικού πλούτου, καθώς στις κορυφές του ευδοκιμεί ένα εξαιρετικής ποιότητας τσάι βουνού.

Συνάντησα τον Κωνσταντίνο Δαμιανό και τον Χρήστο Μυλωνά, μέλη της ομάδας Othrys Herbs και μου μίλησαν για την αγάπη τους για τα αρωματικά φυτά αλλά και πιο συγκεκριμένα για το τσάι του βουνού, ενώ ταυτόχρονα μου εξήγησαν πως κατέληξαν να δημιουργούν τσάι σε κάψουλες τύπου Nespresso. 

O Κωνσταντίνος και ο Χρήστος κατάγονται από το ίδιο μέρος, την περιοχή του Αλμυρού στη Μαγνησία, κάτω από την σκιά του όρους Όθρυς το οποίο βρίσκεται ανάμεσα στους Νομούς Μαγνησίας και Φθιώτιδας και οριοθετεί τη Θεσσαλία και τη βόρεια Στερεά Ελλάδα. Έτσι, μόλις το πρόγραμμα «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» ανακοίνωσε πως θα πραγματοποιήσει σεμινάρια κατάρτισης πάνω στα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά στην περιοχή του Αλμυρού, αποφάσισαν και οι δύο να δηλώσουν συμμετοχή χωρίς δεύτερη σκέψη.

Ο Κωνσταντίνος είναι αγρότης και μηχανολόγος μηχανικός και ασχολούταν πάντα με τα αρωματικά φυτά, όμως παρόλα αυτά, ένιωθε πως του έλειπε το θεωρητικό υπόβαθρο και ήθελε να αποκτήσει περισσότερες γνώσεις, για αυτό και αποφάσισε να συμμετάσχει στο πρόγραμμα κατάρτισης πάνω στα αρωματικά φυτά. «Θυμάμαι πως από τα παιδικά μου ακόμη χρόνια, τα καλοκαίρια έκανα συλλογή άγριων αυτοφυών αρωματικών φυτών, από τότε ήθελα να ασχοληθώ. Όμως λόγω μη εξειδίκευσης, δεν ήξερα πως να το κάνω σωστά. Εκεί ήρθε το πρόγραμμα και πλέον μπορώ να πω πως νιώθω ότι απέκτησα τις γνώσεις που ήθελα!», δήλωσε φανερά ευχαριστημένος ο Κωνσταντίνος.

Ο Χρήστος από την άλλη, έχει σπουδάσει γεωπόνος και ασχολούταν επαγγελματικά από πριν με τα αρωματικά φυτά. Όμως και εκείνος, ένιωθε πως ήθελε να επικεντρώσει και να εξελίξει τις γνώσεις του στον τομέα, καθώς όπως λέει δεν υπήρχε εξειδίκευση στο πανεπιστήμιο πάνω στον τομέα των αρωματικών φυτών. Και εκείνος βέβαια, χαρακτηρίζεται από την έντονη αγάπη του για τον κόσμο των αρωματικών φυτών, η οποία δεν είναι τυχαία, αφού η οικογένεια του Χρήστου έχει ιστορία και παράδοση ενασχόλησης με τα αρωματικά φυτά, με τους παππούδες, τους γονείς του και πλέον και τον ίδιον, να επενδύουν σε αυτά.

 

Η συμμετοχή στο πρόγραμμα “Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά”

Τι είναι όμως το τσάι σε κάψουλες το οποίο εμπνεύστηκε η Ομάδα του Αλμυρού, στο πλαίσιο των σεμιναρίων κατάρτισης του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά»; Είναι ένα καινοτόμο προϊόν, το οποίο χρησιμοποιεί κάψουλες συμβατές με μηχανές δημιουργίας Nespresso οι οποίες εμπεριέχουν μίγματα από αρωματικά φυτά. Η κύρια ποικιλία που χρησιμοποιούν ονομάζεται ραϊζέρι ή απλά τσάι του βουνού, ενώ χρησιμοποιούν και ποικιλίες όπως το χαμομήλι, το φασκόμηλο και η μέντα, όλα μαζεμένα από το μυθικό βουνό των τιτάνων.

«Ένα απόγευμα, αφού τελειώσαμε την εκπαίδευση, καθίσαμε σαν ομάδα και είπαμε πως θέλουμε να κάνουμε κάτι καινοτόμο, κάτι διαφορετικό. Έτσι, μετά από brainstorming και συζήτηση, προέκυψε η ιδέα της δημιουργίας τσαγιού με τυποποίηση nespresso, ώστε να είναι συμβατό με τις σχετικές μηχανές» λέει ο Χρήστος. «Στο τέλος του σεμιναρίου, έπρεπε να υλοποιήσουμε μια εργασία, ένα project, στο οποίο ο καθένας είχε προτείνει την επιχειρηματική του ιδέα. Καταλήξαμε ως ομάδα στην ιδέα του τσαγιού σε κάψουλες και αρχίσαμε σταδιακά να το δουλεύουμε», προσθέτει ο Κων/νος.

Η ιδέα ακολουθεί την γενικότερη φιλοσοφία του καφέ σε κάψουλες έχοντας ως στόχο την ευκολότερη και γρηγορότερη δημιουργία ενός ροφήματος, το οποίο βέβαια στην περίπτωση του Othrys Herbs, δεν είναι μόνο πολύ γευστικό αλλά είναι και ιδιαίτερα ευεργετικό για την υγεία.

Η ομάδα του Αλμυρού όμως, ενδιαφέρεται ταυτόχρονα να αφήσει και το μικρότερο δυνατό ανθρακικό αποτύπωμα μέσα από την παραγωγή του προϊόντος της. Έτσι, αν και τώρα χρησιμοποιούν τις τυποποιημένες κάψουλες καθώς το προϊόν τους βρίσκεται ακόμη σε πιλοτική φάση, έχουν σχεδιάσει τη δημιουργία  χάρτινης κάψουλας -αντί για την πλαστική που χρησιμοποιείται στο εμπόριο- η οποία είναι βιοδιασπώμενη. «Σε αντίθεση με τον καφέ, ο οποίος πρέπει να μπαίνει σε προστατευμένο περιβάλλον για να μην χάνει τα αρώματά του μετά την άλεση του, εμείς δεν αντιμετωπίζουμε τέτοιο πρόβλημα καθώς το προϊόν μας είναι ήδη αποξηραμένο. Επομένως, δεν χρειαζόμαστε στεγανότητα στη συσκευασία. Αυτό μας επιτρέπει να χρησιμοποιήσουμε χάρτινη, η οποία αφενός έχει μικρότερο κόστος και αφετέρου έχει μικρότερο ανθρακικό αποτύπωμα, συμβάλλοντας έτσι στην προστασία του περιβάλλοντος», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Κωνσταντίνος. Οι συσκευασίες και τα εικαστικά που έχουν δημιουργήσει αντανακλούν τον χαρακτήρα του προϊόντος καθώς τα χρώματα είναι γήινα και οι γραμμές λιτές, παραπέμποντας στη φύση. Μάλιστα, ο Χρήστος, δημιούργησε και τον λογότυπο που θα χρησιμοποιήσουν,  όπου φαίνεται το όρος Όθρυς, σήμα κατατεθέν της ομάδας τους.

Τα βήματα τους είναι σταθερά καθώς μόλις καταλήξουν με την επιλογή των καλύτερων μιγμάτων και στη συνέχεια την τοποθέτηση τους σε χάρτινες βιοδιασπώμενες κάψουλες, σκοπός τους είναι να επεκταθούν και σε άλλες αγορές, εκτός της ελληνικής. «Θα θέλαμε να στοχεύσουμε για παράδειγμα στην αγορά της Ρωσίας, γιατί ως χώρα έχουν στην κουλτούρα τους τα ροφήματα και όχι τόσο τον καφέ αλλά δεν έχουν προϊόντα, δεν παράγουν» λέει ο Κων/νος.

Ενώ συνεχίζει λέγοντας ότι «Η ανταπόκριση από τον κόσμο μέχρι τώρα είναι θα μπορούσα να πω, εντυπωσιακή. Σίγουρα είναι πάντως πολύ παραπάνω από τις δικές μου προσδοκίες!». «Εγώ στην αρχή ήμουν διστακτικός, μπορώ να παραδεχτώ. Αλλά στην πορεία, το δοκίμασα και μου άρεσε πολύ. Τόσο σαν ιδέα όσο και σαν αποτέλεσμα», πρόσθεσε ο Χρήστος.

Και οι δύο, τόνισαν την μεγάλη σημασία που έχει για εκείνους η συμμετοχή τους στο πρόγραμμα κατάρτισης πάνω στα αρωματικά φυτά καθώς και το γεγονός ότι πραγματοποιήθηκαν στον Αλμυρό, όπως λέει και ο Κωνσταντίνος «Ήταν πραγματικά μεγάλη υπόθεση ότι έγιναν στον τόπο μας. Μπορέσαμε να παρακολουθήσουμε και δεν χρειάστηκε να αφήσουμε τίποτα πίσω!» Και πρόσθεσε πως «Οι βιοτεχνικές γνώσεις  που απέκτησα μέσα από το πρόγραμμα ήταν πάρα πολύ σημαντικές. Τα μαθήματα είχαν ροή και το επίπεδο των εκπαιδευτών ήταν πάρα πολύ ψηλό. Για μένα ήταν θεμελιώδεις οι γνώσεις που έλαβα, όλα αυτά τα βλέπω κάθε μέρα στη δουλειά μου και βελτιώνομαι».

Νέα Γενιά στην Agrotica

 

“Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά”: Παρουσίαση προγράμματος στην 84η ΔΕΘ

Η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης κατακλύστηκε με κόσμο στην 28η Agrotica που πραγματοποιήθηκε το τετραήμερο 30 Ιανουαρίου με 2 Φεβρουαρίου 2020. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους με 2.077 εκθέτες και περισσότερους από 160.000 επισκέπτες να δηλώνουν το παρόν στην εντυπωσιακή φετινή διοργάνωση.

Το πρόγραμμα «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» ήταν εκεί για ακόμη μια φορά με δυναμική παρουσία, διοργανώνοντας το συνέδριο «Νέα Γεωργία-Νέος Συνεργατισμός-Προς ένα σύγχρονο υπόδειγμα συνεταιρισμών για τη νέα γενιά́» ενώ ταυτόχρονα υποδέχτηκε τους επισκέπτες στο ειδικά διαμορφωμένο Περίπτερο, όπου γνώρισαν από κοντά μερικούς από τους ωφελούμενους του προγράμματος και συμμετείχαν σε δράσεις γευσιγνωσίας και έκθεσης ξεχωριστών προϊόντων και υπηρεσιών που έχουν δημιουργηθεί από τους ωφελούμενους.

Η συμμετοχή-ρεκόρ στο συνέδριο «Νέα Γεωργία-Νέος Συνεργατισμός-Προς ένα σύγχρονο υπόδειγμα συνεταιρισμών για τη νέα γενιά́», που συνδιοργάνωσε το πρόγραμμα «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» με τη HELEXPO υπό την αιγίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στις 31 Ιανουαρίου,  ξεπέρασε μάλιστα τον εντυπωσιακό αριθμό των 500 συμμετεχόντων!

Εκεί, παρακολουθήσαμε ακαδημαϊκούς και ανώτερα στελέχη οργανισμών και επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον αγροδιατροφικό κλάδο, εκπροσώπους της πολιτικής ηγεσίας αλλά και συνεταιρισμών από την Ελλάδα και το εξωτερικό αλλά και εμπειρογνώμονες, να μας μιλούν για τα σύγχρονα μοντέλα διακυβέρνησης και ανταγωνιστικότητας των συνεταιρισμών, για τους τρόπους αντιμετώπισης των διαφόρων προκλήσεων που αντιμετωπίζουν τα συνεταιριστικά σχήματα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και να μας εξηγούν τις μεγάλες δυνατότητες που υπάρχουν για εκπαίδευση και καινοτομία στον κλάδο.

Εξέχοντες επιστήμονες όπως ο καθηγητής Sanjib Bhuyan από το Πανεπιστήμιο Rutgers και ο καθηγητής στο Σουηδικό Πανεπιστήμιο Γεωπονικών Επιστημών και στρατηγικός σύμβουλος του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά, Κώστας Καραντινινής, μας μίλησαν για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι συνεταιρισμοί στην Ελλάδα προτείνοντας λύσεις βασισμένες σε μοντέλα άλλων χωρών αλλά προσαρμοσμένες στην ελληνική πραγματικότητα, καθώς και για την ανάγκη διαμόρφωσης ενός ευέλικτου νομικού πλαισίου το οποίο να επιτρέπει τη δημιουργία συλλογικών σχημάτων με σκοπούς όχι μόνο εμπορικούς αλλά και έρευνας, εκπαίδευσης και συμβουλευτικής, αντίστοιχα.

Ακόμη, μπορέσαμε να παρακολουθήσουμε υψηλόβαθμα στελέχη επιχειρήσεων και οργανισμών όπως ο Steen Nørgaard Madsen, Πρόεδρος της Διεπαγγελματικής Γάλακτος και μέλος Δ.Σ. Συνεταιρισμού Arla Foods και ο Arjen Van Nuland, Διευθύνων Σύμβουλος του Ολλανδικού Συμβουλίου Αγροτικών Συνεταιρισμών, οι οποίοι μας παρουσίασαν παραδείγματα επιτυχημένων συνεταιριστικών μοντέλων της Δανίας και της Ολλανδίας αντίστοιχα, προσφέροντας πολύτιμη τροφή για σκέψη και αναπροσαρμογή.

Η Διευθύνουσα Σύμβουλος του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» Έφη Λαζαρίδου μετά το πέρας του Συνεδρίου ανέφερε χαρακτηριστικά «Δεσμευθήκαμε να υποστηρίξουμε την εδραίωση μιας νέας κουλτούρας συνεργασίας στον κλάδο της αγροδιατροφής στη χώρα μας. Οι υγιείς, κερδοφόροι, σύγχρονοι συνεταιρισμοί μπορούν να αποτελέσουν όχημα για τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξη των μικρών οικογενειακών εκμεταλλεύσεων, δίνοντάς τους πρόσβαση σε τεχνολογική καινοτομία, υπηρεσίες συμβουλευτικής, δίκτυα αγορών. Σε συνέχεια της δέσμευσής μας και των δράσεων για τη στήριξη των συνεταιρισμών, ανακοινώνουμε τη δημιουργία μίας πιλοτικής ακαδημίας συνεταιρισμών, η οποία θα διαμορφωθεί το αμέσως επόμενο διάστημα και φιλοδοξεί να εξελιχθεί σε μία πλατφόρμα επαγγελματικής επιμόρφωσης και κατάρτισης των στελεχών των ελληνικών συνεργατικών σχημάτων».

 

 

“Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά”: Καινοτομία στα αγροδιατροφικά προϊόντα

Η παρουσία του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» όμως, δεν έμεινε μόνο εκεί. Η προσέλευση στο Περίπτερο του προγράμματος παρέμεινε αμείωτη καθ’ όλη τη διάρκεια του τετραημέρου, με μεγάλους και μικρούς να δοκιμάζουν τα ξεχωριστά προϊόντα που έχουν παραχθεί από τους ωφελούμενους μας. Εκεί μπορέσαμε να απολαύσουμε τσάι μέσα από κάψουλες τύπου Nespresso γεμισμένες με αρωματικά φυτά από την Ομάδα Αλμυρού του προγράμματος, να δοκιμάσουμε παστίλιες φτιαγμένες από Βιομηχανική κάνναβη από την Ομάδα της Λάρισας και να πιούμε μια γευστικότητα μπύρα εμπλουτισμένη με Αρωματικά Φυτά όπως το δίκταμο και το μελισσόχορτο από την ομάδα ΕΡΩΝΤΑΣ, εμπνευσμένη από τα αρώματα και τον φυσικό πλούτο της Κρήτης. Εκτός βέβαια από τα ροφήματα, είχαμε και την ευκαιρία να γλυκαθούμε τρώγοντας μαρμελάδες, γλυκά κουταλιού και σιρόπια από φρέσκα κεράσια και σύκα από τα ορεινά χωριά της Μακεδονίας προερχόμενα από την ομάδα Fruit Stories, χρησιμοποιώντας μεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον και καθόλου συντηρητικά.

Το ενδιαφέρον όμως δεν τελειώνει εδώ, με την Ομάδα ωφελούμενων από το Γραμματικό να μας συστήνει ένα Φυσικό Εντομοκτόνο προϊόν από υδρολύματα Αρωματικών και Φαρμακευτικών Φυτών το οποίο στοχεύει στην προστασία του περιβάλλοντος μέσα από τη χρήση οικολογικών λύσεων στις καλλιέργειες αλλά και τις ομάδες ωφελουμένων του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» από τα Φάρσαλα και τα Τρίκαλα να μας ενημερώνουν για τη δημιουργία εγγυημένου πολλαπλασιαστικού υλικού χαμομηλιού Φαρσάλων και ενδημικών ειδών Τρικάλων αντίστοιχα.

Η συνολική εμπειρία από την συμμετοχή του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» στην 28η Agrotica, πέρα από πλήρης και ιδιαίτερα απολαυστική, κατάφερε να θέσει τα θεμέλια εδραίωσης μιας νέας κουλτούρας συνεργασίας στον κλάδο της αγροδιατροφής στη χώρα μας, τονίζοντας την ανάγκη για ένα σύγχρονο μοντέλο διακυβέρνησης και διαχείρισης που θα επενδύει στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά και η κυρία Έφη Λαζαρίδου, Διευθύνουσα Σύμβουλος του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά».

Η συμβουλευτική και ο επιχειρηματικός σχεδιασμός, στην πράξη

 

Επιχειρηματικότητα και συμβουλευτική στον αγροδιατροφικό τομέα

Η Μαρία Σπηλιώτη έχει αναμφίβολα ένα πολύ εντυπωσιακό ακαδημαϊκό προφίλ. Έχει τελειώσει το τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής και Υδατοκαλλιεργειών στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΓΠΑ), έχει μεταπτυχιακό στην Επιχειρηματικότητα και Συμβουλευτική στην Αγροτική Ανάπτυξη επίσης στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και  αυτή την στιγμή είναι υποψήφια Διδάκτωρ στο Τμήμα Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης του ιδίου Πανεπιστημίου. Παρόλα αυτά, δεν είναι μόνο αυτό το δυνατό της χαρτί. Μιλώντας μαζί της, κατάλαβα πως ένα ακόμα μεγάλο προσόν που διαθέτει είναι η αγάπη που τρέφει για τη φύση και τους ανθρώπους που ασχολούνται με αυτή, καθώς και η αστείρευτη επιθυμία της να προσφέρει τις γνώσεις και τις εμπειρίες της ώστε να αναβαθμίσει και να ενισχύσει τον αγροδιατροφικό τομέα, με κάθε δυνατό τρόπο.

Γεννήθηκε και ζει στον Πειραιά, ενώ η καταγωγή της είναι από το όμορφο Ναύπλιο, όπου οι γονείς της είχαν κάποια κτήματα και έτσι, την έπαιρναν μαζί τους στις εξορμήσεις τους . «Αν και είμαι παιδί της πόλης, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, ήθελα να γίνω γεωπόνος! Αγαπώ πραγματικά πολύ τη φύση όπως και τα ζώα και ότι την περιβάλει», μου είπε μόλις ξεκινήσαμε τη συζήτηση μας.

Η Μαρία, πιστεύει πολύ στην σημασία της συμβουλευτικής δράσης και στην ανάγκη ανάπτυξης επιχειρηματικών σχεδίων, κυρίως στον αγροδιατροφικό τομέα. Έτσι, θα μπορούσε κανείς να πει πως είναι ιδανική στο ρόλο της ως «Υπεύθυνη Συντονισμού της Ανάπτυξης Επιχειρηματικών Σχεδίων και Οργάνωσης της Συμβουλευτικής» στα εξής δύο προγράμματα κατάρτισης του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά»: στο πρόγραμμα της Αιγοπροβατοτροφίας και Γαλακτοκομίας και στο πρόγραμμα Φαρμακευτικά και Αρωματικά φυτά. Για το πρόγραμμα «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» έμαθε μέσω του ΓΠΑ, το οποίο είναι και στρατηγικός συνεργάτης του προγράμματος. Μου είπε πως μόλις άκουσε για το πρόγραμμα, κατάλαβε αμέσως πως ήθελε να συμμετέχει καθώς τα ενδιαφέροντα της ταίριαζαν απόλυτα με αυτό που θέλει να προσφέρει. 

 

Επιχειρηματικότητα στην αιγοπροβατοτροφία και τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά

Μου μίλησε αναλυτικά για τα επιχειρηματικά σχέδια και μου εξήγησε τη σημασία της συμβουλευτικής. Μου εξήγησε πως στον τομέα της Αιγοπροβατοτροφίας, τα επιχειρηματικά σχέδια που σχεδιάζουν σχετίζονται κυρίως με την ίδρυση κτηνοτροφικών επιχειρήσεων, με τον εκσυγχρονισμό και την επέκταση τους και με την αύξηση του ζωικού κεφαλαίου. Μάλιστα, το 2018, που ήταν το 1ο έτος που έτρεξε το πρόγραμμα κατάρτισης έγιναν 24 τέτοια επιχειρηματικά σχέδια, το 2019 έγιναν 16 ενώ το 2020 σκοπεύει εκείνη και η ομάδα της να πραγματοποιήσουν άλλα 6. Βέβαια, το πιο σημαντικό φαίνεται πως είναι ότι τα σχέδια αυτά, βοηθούν στην διατήρηση ή ακόμη και στην αύξηση του ανθρώπινου κεφαλαίου που απασχολείται στον τομέα, επομένως συμβάλλουν στην καταπολέμηση της ανεργίας ενώ ταυτόχρονα μπορούν να βελτιώσουν και το γεωργικό εισόδημα.

Όσον αφορά στον κλάδο των Φαρμακευτικών και Αρωματικών φυτών, έχουν καταφέρει να φτιάξουν ομάδες ωφελούμενων σε 5 περιοχές της Ελλάδας: στον Βόλο, τα Τρίκαλα, το Γραμματικό, τη Λάρισα αλλά και τα Φάρσαλα. Η κάθε ομάδα από αυτές, έχει παράξει καινοτόμα προϊόντα. Φανταστείτε κάψουλες τύπου Nespresso γεμισμένες με φαρμακευτικά και αρωματικά φυτά από την περιοχή της Βρύναινας, του Αλμυρού στον Βόλο, εντομοαπωθητικά αποκλειστικά από παραπροϊόντα αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών της περιοχής του Γραμματικού, καραμέλες από παραπροϊόντα κατά την επεξεργασία της βιομηχανικής κάνναβης, συγκεκριμένα κατά την παραλαβή κλωστικών ινών στη περιοχή της Λάρισας, ακόμα και στοματικό διάλυμα από φαρμακευτικά φυτά της ίδιας περιοχής! Παράλληλα, ιδιαίτερα ενδιαφέρον έχει η δημιουργία και εγκατάσταση μητρικής φυτείας για παραγωγή ελληνικού εγγυημένου πολλαπλασιαστικού υλικού χαμομηλιού στα Φάρσαλα, άγριου τριαντάφυλλου, μελισσόχορτου αλλά και τσαγιού του βουνού στα Τρίκαλα και συγκεκριμένα στην περιοχή Νότια Πίνδος, στο όρος Κόζιακας. «Αυτό που μας διαφοροποιεί από τα υπόλοιπα προϊόντα του εμπορίου είναι η τοπικότητα, ότι είναι δηλαδή φυτά Ελληνικά, ο χημειότυπος τους (έχουν κάνει αναλύσεις ώστε να γίνει προσδιορισμός των χημειοτυπικών χαρακτηριστικών) και το γεγονός ότι τα προϊόντα μας έχουν παραχθεί μέσω ενός βιώσιμου συστήματος καλλιεργειών», προσθέτει η Μαρία.

 «Όλες οι ομάδες και από τα 2 εκπαιδευτικά προγράμματα παρακολουθούν συμβουλευτική και είμαστε συνεχώς δίπλα τους, ώστε να υλοποιήσουν αποτελεσματικά τα επιχειρηματικά τους σχέδια. Έχουν άλλωστε ήδη αρχίσει να δημιουργούνται ομάδες παραγωγών  Κοιν.ΣΕπ – Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις» προσθέτει η Μαρία.  Η προηγούμενη φάση, αυτή του σχεδιασμού και της δημιουργίας των προϊόντων ήταν πιλοτική. Τώρα πια, οι ομάδες, με την υποστήριξη της ομάδας συμβουλευτικής και επιχειρηματικών σχεδίων, καλούνται να δημιουργήσουν ένα ολοκληρωμένο marketing plan για τα προϊόντα τους, με συγκεκριμένες προωθητικές ενέργειες και με κύριο στόχο την εισαγωγή τους στην αγορά ως premium κυρίως προϊόντα.

Ο ενθουσιασμός στα μάτια της είναι εμφανής όταν λέει «Θα ήθελα να δω τα προϊόντα αυτά να κυκλοφορούν στην αγορά. Και να πάμε για παράδειγμα μετά από 5 χρόνια και να συνεχίσουν να υπάρχουν, να πάνε καλά και να δημιουργηθούν και άλλα, και άλλα… Ακόμη ένας λόγος που αποφασίσαμε ότι φέτος θα κάνουμε μαθήματα επιχειρηματικότητας σε πιο advanced επίπεδο. Θέλουμε όταν οι ωφελούμενοι γίνουν επιχειρηματίες, να μπορούν να διαχειριστούν μόνοι τους και αποτελεσματικά την επιχείρηση τους».

Μου τονίζει βέβαια, ακόμη μια φορά, τη μεγάλη σημασία που έχει για εκείνη η συμβουλευτική δράση. «Θεωρώ ότι μέσω της συμβουλευτικής μπορεί να γίνει μια διασύνδεση των γνώσεων και του πιο «ακαδημαϊκού» χαρακτήρα με τον αγροτικό χώρο , να έρθουμε πιο κοντά, να είμαστε συνέχεια σε επαφή με τους ανθρώπους αυτούς, να προσαρμοστούμε στις ανάγκες τους. Εφαρμόζοντας τη συμβουλευτική, μαθαίνεις να ακούς τον άλλο, ακούς τις ανάγκες του και πρέπει να του δώσεις μια λύση πάνω στο πρόβλημά του. Αυτό συνήθως δεν γίνεται, δεν έχουμε μάθει να ακούμε ο ένας τον άλλον. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για επικοινωνία, μια ουσιαστική επικοινωνία».

Η Μαρία όμως, πέρα από την ανάγκη της να βοηθάει και να υποστηρίζει τους ωφελούμενους, νιώθει πως έχει βοηθηθεί και η ίδια μέσα από τη συνεργασία της με το πρόγραμμα «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά». «Και μόνο το γεγονός ότι μπαίνεις στην πρωτογενή παραγωγή και έρχεσαι σε επαφή με ανθρώπους που ζουν όλο τον χρόνο στον αγροτικό τομέα, είναι πάρα πολύ σημαντικό, έχεις να πάρεις πάρα πολλά πράγματα από αυτούς. Ξεφεύγεις εντελώς από την θεωρία, μπαίνεις στην πράξη», μου λέει χαρακτηριστικά ενώ προσθέτει πως «Ο πρωτογενής τομέας είναι ένας τομέας που έχει να δώσει πάρα πολλά πράγματα στην Ελλάδα. Για μένα είναι μια πρόκληση. Νομίζω πως εδώ γίνεται κάτι μοναδικό, κάτι που δεν έχεις την ευκαιρία να το κάνεις κάθε ημέρα. Έρχεσαι σε επαφή με νέους ανθρώπους αφού το πρόγραμμα στοχεύει κυρίως σε αυτό το πλέον δυναμικό κομμάτι της χώρας μας, τους νέους».

Λίγο πριν αποχαιρετιστούμε, μου λέει πως το όραμα της είναι ένας δυναμικός αγροτικός τομέας στην Ελλάδα, ο οποίος θα παράγει προϊόντα προστιθέμενης αξίας αλλά συγχρόνως, θα σέβεται το περιβάλλον, διατηρώντας τους διαθέσιμους φυσικούς πόρους. Έτσι, πιστεύει πως μέσα από το πρόγραμμα «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» μπορεί να βάλει το δικό της λιθαράκι προς αυτή την κατεύθυνση. «Πιστεύω ότι πάντα, σε όλη μας τη ζωή μαθαίνουμε, όσο και αν μεγαλώνουμε και όσα και αν νομίζουμε πως ξέρουμε. Και πάντα, κάποιος έχει κάτι να δώσει σε κάποιον άλλον. Εδώ στο πρόγραμμα, ξεφεύγουμε πλέον από τους παλιούς τρόπους, οι οποίοι ίσως δεν ήταν πάντα τόσο κατάλληλοι και προχωράμε μπροστά, εκσυγχρονιζόμαστε. Μπορούμε να παντρέψουμε την παράδοση με τον εκσυγχρονισμό και τις νέες τεχνολογίες με τελικό στόχο την αναζωογόνηση του αγροτικού τομέα και των ανθρώπων του».

Βασίλισσα των μελισσών

 

Επαγγελματίας μελισσοκόμος: Με αγάπη για τη μελισσοκομία

Η Κατερίνα Αποστολοπούλου είναι επαγγελματίας μελισσοκόμος με καταγωγή από τους Σοφάδες Καρδίτσας, όπου και μένει με τον άντρα της και τα δύο παιδιά τους. Βρέθηκα μαζί της και μου μίλησε για την ιστορία της, την ενασχόληση της με την μελισσοκομία , τη συμμετοχή της στα σεμινάρια κατάρτισης πάνω στη μελισσοκομία του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» αλλά και για τα μελλοντικά της σχέδια και όνειρα. Όμως, αυτό που μου έκανε την μεγαλύτερη εντύπωση, ήταν η αγάπη με την οποία μιλούσε για τον «φανταστικό κόσμο της μέλισσας», όπως μου ανέφερε χαρακτηριστικά η ίδια.

Η Κατερίνα μπορεί να έχει σπουδάσει Διοίκηση Επιχειρήσεων και να έχει δουλέψει πάνω από 10 χρόνια στον ιδιωτικό τομέα ως υπάλληλος γραφείου, όμως μια ημέρα, το 2014 αποφάσισε να τα αφήσει όλα αυτά πίσω της και να ασχοληθεί επαγγελματικά με την μελισσοκομία. Αφορμή, υπήρξε ο σύζυγός της ο οποίος εργάζεται σε επιχείρηση που κατασκευάζει μελισσοκομικά μηχανήματα και ο οποίος της έδωσε το έναυσμα και την ιδέα να ξεκινήσει να ασχολείται με το επάγγελμα της μελισσοκόμου. Την ίδια χρονιά άφησε την δουλειά της στον ιδιωτικό τομέα και διστακτικά, ξεκίνησε με 14 μελίσσια.

Από τις πρώτες κιόλας φορές, της άρεσε τόσο πολύ η δουλειά, που αποφάσισε πως αυτό είναι που πρέπει να κάνει για το υπόλοιπο της ζωής της. Οι λόγοι δεν ήταν οικονομικοί, αν και ο ιδιωτικός τομέας είχε πολύ ανασφάλεια παραδέχεται, απλά της άρεσε η ενασχόληση με την φύση «Ξαφνικά εκεί που δούλευα με ανθρώπους, βρέθηκα στην φύση. Ηρεμία και ο κόσμος της μέλισσας είναι μαγικός!», μου είπε. Βέβαια παραδέχτηκε πως «Ο τομέας της μελισσοκομίας έχει αρκετές δυσκολίες, ειδικά τα πρώτα χρόνια θέλει χρόνο και επένδυση», κάτι το οποίο και έκανε καθώς πλέον, μετά από 5 χρόνια έχει καταφέρει να βγάζει κέρδος μέσα από την μελισσοκομία.

Η Κατερίνα με εισήγαγε στον κόσμο της μέλισσας και μου μίλησε για τις διάφορες ποικιλίες μελιού -μέχρι και για το πικρό μέλι, το οποίο βγαίνει από την κουμαριά- καθώς και για τις δυσκολίες και τις ιδιαιτερότητες του επαγγέλματος. Με τη βοήθεια του συζύγου της, μετακινούν τα μελίσσια τους καθώς πηγαίνουν σε διαφορετικές περιοχές, για έλατο, πεύκο ή ανθόμελο, που ευδοκιμεί ιδιαίτερα και στην περιοχή τους, όμως αναφέρει πως είναι μια δύσκολη δουλειά, «Η μελισσοκομία δεν είναι ένα επάγγελμα μόνο, είναι πολλά επαγγέλματα μαζί. Πρέπει να γίνεις βοτανολόγος, γιατρός, μετεωρολόγος και πολλά άλλα», μου ανέφερε χαρακτηριστικά.

 

Συμμετοχή στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τη μελισσοκομία

Για το σεμινάριο κατάρτισης πάνω στη μελισσοκομία του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά»  έμαθε μέσω internet. Όταν διάβασε μάλιστα πως θα πραγματοποιούταν τον Μάρτιο του 2018 στην πόλη της, την Καρδίτσα, δεν δίστασε λεπτό να δηλώσει συμμετοχή. «Το είδα σαν μια ευκαιρία το ότι θα ερχόντουσαν άνθρωποι του πανεπιστημίου στην Καρδίτσα. Εγώ σκεφτόμουν να κατέβω στην Αθήνα για κάποια σεμινάρια γιατί ήθελα να μάθω περισσότερα πράγματα αφού ασχολούμουν ερασιτεχνικά μέχρι τότε. Μόνη μου κατάφερνα κάποια πράγματα αλλά όχι το αποτέλεσμα που έχω τώρα!», είπε. Για εκείνη ήταν πολύ μεγάλη ευκαιρία αυτή που δίνεται μέσα από το πρόγραμμα. «Γίνεται σε όλη την Ελλάδα, όχι μόνο στις μεγάλες πόλεις, αυτό είναι πρωτοτυπία», μου είπε.

Αν και είναι άνθρωπος που διαβάζει πολύ και αγαπά να μαθαίνει μόνη της νέα πράγματα, μου είπε πως «Το σεμινάριο με βοήθησε ιδιαίτερα, μέσω της πρακτικής ενασχόλησης που παρείχε. Στο πρόγραμμα είχαν φέρει για παράδειγμα 10 μελίσσια, στα οποία εξασκούσαμε όλες τις διαδικασίες που χρειαζόντουσαν ώστε να παράγουν μέλι. Είδα πράγματα που δεν μπορούσα να τα καταλάβω μόνη μου». Μου ανέφερε πως οι βασικοί τομείς στους οποίους νιώθει πως εξελίχθηκε καθοριστικά ως επαγγελματίας, ήταν τόσο ο τομέας των ασθενειών – πως να τις αναγνωρίζει, να τις καταπολεμά αλλά και πως γίνεται η πρόληψη τους- όσο και αυτός της βασιλοτροφίας. Για εμάς τους μη μυημένους, η βασιλοτροφία μπορεί να είναι μια άγνωστη λέξη όμως για τους μελισσοκόμους είναι ίσως το πιο σημαντικό κομμάτι. «Ο καθηγητής μας, ο κύριος Χαριζάνης, μας έδειξε τον τρόπο και τις διαδικασίες ώστε να βγάλουμε δικές μας βασίλισσες, καλές βασίλισσες, έτσι ώστε να έχουμε μελίσσια παραγωγικά και μέλισσες ευτυχισμένες! Αν η βασίλισσα είναι καλά, είναι και οι μέλισσες καλά, είναι και το μέλι που παράγεις καλό», είπε.

Μάλιστα, θέλει να παρακολουθήσει και φέτος το 2ο επίπεδο του προγράμματος κατάρτισης πάνω στη μελισσοκομία. «Άκουσα ότι θα γίνει και 2ο επίπεδο στα σεμινάρια στα Τρίκαλα και θα ήθελα να το παρακολουθήσω γιατί το συγκεκριμένο θα είναι για επαγγελματίες μελισσοκόμους και οι καθηγητές θα μιλάνε συγκεκριμένα για αυτά που μας ενδιαφέρουν, όπως οι ασθένειες και η βασιλοτροφία», μου δήλωσε.

Ολοκληρώνοντας πλέον τα σεμινάρια κατάρτισης, έχει αυτή την στιγμή 150 μελίσσια, μαζί με τον σύζυγό της. «Μπόρεσα να γίνω πιο ανεξάρτητη πάνω στη μελισσοκομία, ενώ ταυτόχρονα οι καθηγητές ήταν τόσο καλοί, που είναι ακόμη και τώρα κοντά μας και ότι πρόβλημα έχουμε μπορούμε να επικοινωνήσουμε μαζί τους», μου ανέφερε. Στα πλάνα του ζευγαριού είναι να διπλασιάσουν τα μελίσσια τους μέσα στα επόμενα χρόνια αλλά και να δημιουργήσουν δικό τους συσκευαστήριο ώστε να έχουν πιστοποιημένη ετικέτα βιολογικής παραγωγής. Καθώς έχει ασχοληθεί με τις πωλήσεις και με τον έλεγχο ποιότητας προϊόντος στο παρελθόν, στόχος είναι να αναπτύξουν τη δική τους επιχείρηση.

Η Κατερίνα, νιώθει πως η αλλαγή που έκανε στην ζωή της απέδωσε καρπούς. Άλλωστε, είναι σαφές πως η επιλογή της ήταν σωστή αφού κάθε φορά που μιλάει για τη δουλειά της και τις μέλισσες, τα μάτια της φωτίζουν. «Όπως έχω τα παιδιά μου έτσι έχω και αυτές. Είναι η περιουσία, είναι η χαρά μου, είναι μέρος της οικογένειας! Ότι έχει να κάνει με το μελίσσι είναι ενδιαφέρον. Και μόνο όταν το ανοίγεις και βλέπεις τον τρόπο με τον οποίον δουλεύουν, μαγεύεσαι και λες: να μην είναι έτσι και οι άνθρωποι!». Κλείνοντας, μου λέει χαρακτηριστικά «Δεν μπορώ να σκεφτώ τώρα να αφήσω αυτή τη δουλειά και να κάνω κάτι άλλο, δεν θα το σκεφτόμουν ποτέ!».

Εκπαιδεύοντας τους εκπαιδευτές μας

 

Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά: Εκπαίδευση εκπαιδευτών ενηλίκων

Το τριήμερο 22-24 Νοεμβρίου, επισκεφθήκαμε τη Λάρισα στο πλαίσιο της δράσης «Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων» (“Train the Trainers”), του ειδικά σχεδιασμένου σεμιναρίου εκπαίδευσης που απευθύνεται στους εκπαιδευτές του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά».

Η δράση «Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων» πραγματοποιήθηκε για 5η φορά με μεγάλη επιτυχία, διατηρώντας ως κύριους στόχους της τόσο την ενίσχυση των δεξιοτήτων των εκπαιδευτών του προγράμματος όσο και την εκμάθησή τους, ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις ιδιαιτερότητες της εκπαίδευσης ενηλίκων αλλά και να λειτουργήσουν κάτω από ένα νέο πρίσμα, ξεπερνώντας παλαιότερες νοοτροπίες και συμπεριφορές.

Το Campus Γαιόπολις, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, υποδέχτηκε τους εκπαιδευτές, οι οποίοι αυτή τη φορά πήραν το ρόλο του μαθητή και παρακολούθησαν μια σειρά θεματικών, από εξειδικευμένους ομιλητές-εκπαιδευτές ενηλίκων. Η Ελισάβετ Παπαδοπούλου, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων και Ψυχολόγος, βοήθησε τους συμμετέχοντες μέσα από παιχνίδι ρόλων να αναπτύξουν δεξιότητες και να έρθουν σε επαφή με τα προσωπικά χαρακτηριστικά των ιδίων αλλά και της ομάδας τους, ενώ ο Γιάννης Μαυροκορίδης, Business Director Cross Training, μέσα από μια διαδραστική συζήτηση μίλησε για την οργάνωση και τη διαχείριση των διαφόρων ομάδων εργασίας καθώς και για την αναγκαιότητα των σωστών διαδικασιών λήψης αποφάσεων.

Διάλεξη στο πλαίσιο του Train the Trainers

Ακόμη, οι συμμετέχοντες, παρακολούθησαν τον Κωνσταντίνο Καραβασίλη, Food Scientist and Quality & Innovation Expert, μαθαίνοντας πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με το παγκόσμιο σύστημα διατροφής και την τρέχουσα κατάσταση στη σύγχρονη βιομηχανία τροφίμων, ενώ ταυτόχρονα έμαθαν για τις σύγχρονες τάσεις των καταναλωτών, τη διαδικασία καινοτομίας και την ανάπτυξη νέων προϊόντων στον αγροδιατροφικό τομέα. Ακόμη, ο Επίκουρος Καθηγητής Διοίκησης Τουριστικών Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πατρών, Δημήτρης Κούτουλας, μέσω του «Destination Marketing Bootcamp”, εισήγαγε τους συμμετέχοντες εκπαιδευτές στις βασικές αρχές marketing και διαχείρισης τόπων και τουριστικών προορισμών ενώ ταυτόχρονα μίλησε για τη σημασία του branding και της έρευνας και ανάλυσης της αγοράς στον τουριστικό κλάδο.

Την τελευταία ημέρα του σεμιναρίου, εκπαιδευτές και συμμετέχοντες  άφησαν τις αίθουσες και επισκέφθηκαν το Κτήμα του Δημήτρη Μίγα σε μια εκπαιδευτική εκδρομή στην όμορφη κοιλάδα «Παλαιός Άμπελος» λίγο έξω από τη Λάρισα. Εκεί, είχαν τη ευκαιρία να δουν ένα από τα πιο σύγχρονα και εντυπωσιακά οινοποιεία της Ελλάδας ενώ ο ιδιοκτήτης Δημήτρης Μίγας, πραγματοποίησε ειδική ξενάγηση σε όλους τους χώρους, απάντησε στις ερωτήσεις των συμμετεχόντων ενώ στο τέλος, δεν έλειψε μια ξεχωριστή γευσιγνωσία 3 ετικετών κρασιών, η κάθε μια από τις οποίες παντρεύτηκε με τη δική της γεύση.

Η δράση «Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων» στοχεύει στην ενδυνάμωση των δεξιοτήτων των εκπαιδευτών, οι οποίοι με τη σειρά τους, θα αναλάβουν να καταρτίσουν και να υποστηρίξουν τους νέους που θα επιλέξουν να δραστηριοποιηθούν στον αγροδιατροφικό τομέα. H Ελένη Γαρεφαλάκη, τοπική εκπρόσωπος Βόλου στο πρόγραμμα κατάρτισης στον Εναλλακτικό Τουρισμό του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» και εκπαιδεύτρια, παρακολούθησε το σεμινάριο Train the Trainers και ανέφερε χαρακτηριστικά, «Η εκπαίδευση ενηλίκων είναι μια πρόκληση για όλους εμάς τους εκπαιδευτές. Επομένως, τα σεμινάρια εκπαίδευσης των εκπαιδευτών είναι πολύτιμα εργαλεία για εμάς, αφού μας δίνουν την ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με νέες πρακτικές, ειδικευμένους επιστήμονες και επαγγελματίες αλλά και με άλλους εκπαιδευτές. Μαθαίνουμε ο ένας από τον άλλον και εξελισσόμαστε».

Ο ταλαντούχος Δρ. Goodman


Δρ Goodman: Ο Ηγέτης του προγράμματος “Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά”

Γνωρίστε τον Δρ. Robert Goodman

Ο Δρ. Robert Goodman, φυτοβιολόγος και ιολόγος, είναι ειδικός στους μικροοργανισμούς του εδάφους και τις ασθένειες των φυτών. Από το 2005 διατελεί Εκτελεστικός Κοσμήτορας Γεωργίας και Φυσικών Πόρων στο Πανεπιστήμιο Rutgers, το οποίο ηγείται του προγράμματος «Νέα Γεωργία για Νέα Γενιά» σε συνεργασία με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και την Αμερικανική Γεωργική Σχολή.

«Μόνο σε πιο ώριμη ηλικία συνειδητοποίησα ότι κάποιος θα μπορούσε να προβλέψει την επαγγελματική μου σταδιοδρομία, με βάση την οικογενειακή μου ιστορία», δήλωσε ο Δρ. Goodman. Ο παιδικός του ήρωας ήταν ο πατέρας του πατέρα του, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Cornell. Ο παππούς του αποφοίτησε το 1912 με πτυχίο στη γεωργική μηχανική και στις υπηρεσίες παροχής γεωργικών συμβουλών. Σχεδίασε και προώθησε γεωργικές πρακτικές που σχετίζονταν με ζώα εκτροφής καθώς και συστήματα αποστράγγισης, και είχαν ως στόχο  την ανάκτηση των υγροτόπων για καλλιέργεια και βόσκηση.

Όταν ο παππούς του Δρ Γκούντμαν δίδασκε στο Cornell, το Ίδρυμα Ford ήρθε σε επαφή με το πανεπιστήμιο με σκοπό να ξεκινήσει μία πολυετής προσπάθεια για την ανοικοδόμηση του Πανεπιστημίου των Φιλιππίνων, στην περιοχή του Los Banos. Έτσι, ο παππούς του επιβιβάστηκε σε ένα ατμόπλοιο, διέσχισε το κανάλι του Παναμά και έφτασε στις Φιλιππίνες , όπου και έμεινε για δύο χρόνια. Σε αυτή την περίοδο, σχεδίασε ένα αρκετά μεγάλο αγρόκτημα, το οποίο σήμερα αποτελεί συνιδιοκτησία του Πανεπιστημίου των Φιλιππίνων και του Διεθνούς Ινστιτούτου Έρευνας Ρυζιού, που υποστηρίζει την περαιτέρω έρευνα σχετικά με το ρύζι, ίσως τη βασική τροφή για τη μισή ανθρωπότητα.

Μετά την αποφοίτησή του από το λύκειο, ο Δρ. Goodman πήγε στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, θέλοντας να γίνει φυσικός. Αλλά όταν ανακάλυψε ότι δεν ήταν ταλαντούχος στα μαθηματικά, στράφηκε στη βιολογία. Μεταφέρθηκε στο Cornell, όπου απέκτησε πτυχίο στην Επιστήμη της Φυτικής Παραγωγής και διδακτορικό στη Φυτοπαθολογία. Πέρασε ένα μεταδιδακτορικό έτος στο Ινστιτούτο John Innes στην Αγγλία και έπειτα εργάστηκε ως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Illinois-Urbana, όπου και προήχθη σε τακτικό καθηγητή το 1981. Απασχολήθηκε οκτώ χρόνια στον ιδιωτικό τομέα, μεταξύ αυτών και ως Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της Έρευνας και Ανάπτυξης στην εταιρία Calgene, Inc., στο Davis της Καλιφόρνιας, για να επιστρέψει και πάλι στην ακαδημαϊκή κοινότητα. Πριν έρθει στο Πανεπιστήμιο Rutgers το 2005, δίδασκε στο Πανεπιστήμιο του Wisconsin-Madison.

Ηγέτης του προγράμματος «Νέα Γεωργία για Νέα Γενιά»

Το 2013, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) αποφάσισε ότι ο γεωργικός τομέας θα αποτελέσει κύριο πυλώνα της πρωτοβουλίας «Επανεκκίνηση και Ενίσχυση των Νέων», στην οποία και προσέφερε δωρεά €100 εκατ. με στόχο τη δημιουργία νέων ευκαιριών για τους νέους και τις νέες της χώρας. Τότε, το Ίδρυμα του Πανεπιστημίου Rutgers ξεκίνησε συνομιλίες με το ΙΣΝ.

«Στο Rutgers, εκπαιδεύουμε τη νεολαία. Έχουμε ένα πρόγραμμα 4Η. Προσπαθούμε να φέρουμε την αποκλεισμένη νεολαία πίσω στην κοινωνία. Έχουμε ένα πρόγραμμα συμβουλευτικής σε αγροκτήματα και ένα πρόγραμμα διατροφικής εκπαίδευσης. Παρέχουμε εκπαίδευση στις επιχειρήσεις τροφίμων και δημιουργούμε νέα προϊόντα. Κάνουμε όλα όσα χρειάζεται να κάνει η Ελλάδα», δήλωσε ο Δρ. Goodman.

Τελικά, το ΙΣΝ ζήτησε από το Rutgers να ηγηθεί του προγράμματος «Νέα Γεωργία για Νέα Γενιά». Κάτω από την ηγεσία του Δρ. Goodman, το πρόγραμμα διεξήγαγε δεκαέξι μελέτες σκοπιμότητας ώστε να διερευνηθούν διαφορετικοί τομείς της ελληνικής γεωργίας και να διαπιστωθεί ποιες περιοχές προϊόντων γνωρίζουν ήδη επιτυχία, ποιες θα μπορούσαν να απορροφήσουν νέους εργαζόμενους, ποιες θα είχαν μικρότερη ένταση κεφαλαίου, πού υπήρχε εξαγωγική ζήτηση, και ποια εισαγόμενα προϊόντα διατροφής μπορούν να παραχθούν τοπικά. Το πρόγραμμα επέλεξε τελικά εννέα από τους δεκαέξι τομείς πάνω στους οποίους δημιούργησε σχετικά προγράμματα κατάρτισης. Προστέθηκε επίσης ένα πρόγραμμα που αφορά στον αγροτουρισμό / εναλλακτικό τουρισμό, έναν τομέα όπου θα μπορούσαν να γίνουν ακόμη πολλά περισσότερα.

Το ένα τρίτο της επιχορήγησης των €25 εκατ. από το ΙΣΝ, θα χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη του Κέντρου Καινοτομίας του Τροφίμου και Θερμοκοιτίασης Αγροδιατροφικών Επιχειρήσεων, ένα κέντρο παρόμοιο με τις θερμοκοιτίδες αγροδιατροφής που βρίσκονται στην Ιταλία και την Ιρλανδία. Το κέντρο θα περιλαμβάνει εργαστήριο ασφάλειας τροφίμων, εργαστήριο συστήματος αισθητήρων, αγροανάλυση και έναν επιχειρηματικό χώρο. Θα ενσωματωθεί στα προγράμματα εκπαίδευσης για να συνδράμει τις νέες επιχειρήσεις στην έρευνα και την ανάπτυξη, τη δημιουργία νέων προϊόντων, την ανάλυση της αγοράς, τη διαδικασία συσκευασίας και αποθήκευσης και τις εξαγωγές.

 

Το όραμα για τη γεωργία και την αγροδιατροφή στην Ελλάδα

«Σχεδιάζουμε να υπερβούμε τον αριθμό εκπαιδευομένων που έχουμε υποσχεθεί, όμως το πραγματικό μέτρο επιτυχίας δεν είναι πόσοι νέοι άνθρωποι εκπαιδεύουμε, αλλά πόσοι βρίσκουν δουλειά», δήλωσε ο Δρ. Goodman. «Γι ‘αυτό, θα μείνουμε ενεργοί ώστε να βεβαιωθούμε ότι αυτοί οι νέοι άνθρωποι θα επιτύχουν. Πρέπει να χτίσουμε κάτι που θα διαρκέσει πέρα από τη συνεργασία μας με το ΙΣΝ. Οραματίζομαι τη δημιουργία μιας οντότητας, που να ανήκει στο δημόσιο τομέα και να εμπεριέχει τις δράσεις που κάνουμε τώρα – κάτι που μπορούμε να παραδώσουμε στην Ελλάδα. Η συνεργασία μας θα μπορούσε να γίνει το θεμέλιο μιας Σχολής που θα εκπαιδεύει γεωργικούς συμβούλους, για παράδειγμα. Νομίζω ότι θα χρειαστεί άλλη μια δεκαετία για να έχει πραγματικό αντίκτυπο η παρέμβασή μας, και θέλω να είμαι ζωντανός για να δω τι θα γίνει. Θέλω να δω έναν «φωτεινό» και ενεργητικό τομέα τροφίμων, την επανοίκηση των αγροτικών περιοχών και την αποκατάσταση μιας αξιοπρεπούς ποιότητας ζωής».

«Η Ελλάδα έχει διαδραματίσει θεμελιώδη ρόλο στη διάδοση της γεωργίας και τα ελληνικά γεωργικά προϊόντα έχουν τεράστια ζήτηση στον υπόλοιπο κόσμο», ανέφερε ο Δρ. Goodman. «Συχνά, το πρώτο πράγμα που σκέφτονται οι Αμερικανοί είναι: ενοποίηση και εκβιομηχάνιση. Αλλά λόγω της δύσκολης ιστορίας -κατοχή, δικτατορία, πόλεμοι, κρίση- η Ελλάδα δεν είχε τους πόρους για την εκβιομηχάνιση και, στην πραγματικότητα, αυτό είναι καλό. Η Ελλάδα έχει πολλούς μικρούς οικογενειακούς παραγωγούς και τώρα έχει την ευκαιρία να επανακτήσει τον αγροτικό της τομέα μέσω της συμμετοχής και της συνεργασίας χωρίς τη συγκέντρωση του πλούτου στα χέρια των λίγων. Η Ελλάδα πρέπει να αναζητήσει τον δικό της τρόπο, να μην κοιτάξει σε χώρες όπως η Γαλλία. Το ίδιο μοντέλο βοήθησε τον τομέα της γεωργίας της Ιρλανδίας να αναρρώσει. Είναι σκληρή δουλειά, αλλά μπορεί να γίνει. Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να πείσει τους ανθρώπους να συνεργαστούν, να τυποποιηθεί η ποιότητα των προϊόντων και να αυξηθούν οι εξαγωγές».

«Η γεωργία παραμένει ένα αξιοσέβαστο επάγγελμα στην Ελλάδα», δήλωσε ο Δρ. Goodman. «Και σε κάθε αγρο-οικοσύστημα, οι καλύτεροι αγρότες κάνουν 50% καλύτερη δουλειά από τους άλλους. Αυτό δεν έχει καμία σχέση με την τύχη. Οφείλεται στην τεχνογνωσία και την εκπαίδευση. Και οι άνθρωποι μαθαίνουν καλύτερα κάνοντας πράγματα, δουλεύοντας με τα χέρια τους. Αυτός είναι και ο στόχος του προγράμματός μας».

Το “έξυπνο” σύστημα ποτίσματος

 

Chloe Irrigation Systems: Καινοτομία στα προϊόντα ποτίσματος

Ο Λουκάς Μπάσιος και ο Λουκάς Γραβιάς έχουν πολλά κοινά να τους ενώνουν, πέρα από το ίδιο όνομα. Το πιο σημαντικό, το κοινό τους όραμα να μπορέσουν να προσφέρουν το καλύτερο δυνατό προϊόν ποτίσματος σε αγρότες και ταυτόχρονα να μπορέσουν να  συνεισφέρουν στην προστασία του περιβάλλοντος, μειώνοντας τη σπατάλη του νερού. Μαζί με το τρίτο μέλος της ομάδας, τον γεωπόνο Άρη Παναγιωτόπουλο, έχουν δημιουργήσει την εταιρεία Chloe Irrigation Systems, για την οποία βραβεύτηκαν με τη 2η θέση στον τελικό του διαγωνισμού TROPHY-ΤΡΟΦΗ Challenge, που πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο στο Μουσείο Μπενάκη και αποτελούν σήμερα πρεσβευτές του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά».

Συμμαθητές και φίλοι από το σχολείο, οι τρείς τους ξεκίνησαν το 2017 με στόχο τη δημιουργία μιας πλατφόρμας η οποία θα βελτιστοποιεί τη διαδικασία ποτίσματος και θα μπορεί να προσφέρει απομακρυσμένο έλεγχο στους χρήστες. «Ο παππούς μου είναι αγρότης και έτσι, μια μέρα μου είπε να πάμε δύο η ώρα το βράδυ να ποτίσουμε, καθώς αυτή η ώρα ήταν η πιο καλή για τα χωράφια του. Και σκέφτηκα, θα υπάρχει πιο εύκολος τρόπος να το κάνεις!» αναφέρει ο Λουκάς Γραβιάς, CEO της CHLOE και μηχανολόγος-μηχανικός ο οποίος ασχολείται με τις επιστήμες δεδομένων και πιο συγκεκριμένα με τον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. «Έτσι, σκεφτήκαμε ότι μπορούμε να φτιάξουμε έναν αλγόριθμο ο οποίος  θα εκπαιδεύεται για κάθε χρήστη ξεχωριστά και θα λαμβάνει υπόψιν του παραμέτρους όπως την ποικιλία του χωραφιού, το έδαφος αλλά και τις καιρικές συνθήκες, ώστε να παίρνει τις κατάλληλες αποφάσεις για το σωστό πότισμα κάθε φορά», συμπληρώνει ο Λουκάς Μπάσιος, CTO της εταιρείας και προγραμματιστής λογισμικού στο επάγγελμα.

Χρησιμοποιώντας τα πλέον σύγχρονα τεχνολογικά μέσα και την επιστήμη της τεχνητής νοημοσύνης, κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα «έξυπνο» σύστημα, το οποίο διευκολύνει τον αγρότη βρίσκοντας κάθε φορά τις βέλτιστες λύσεις ποτίσματος για κάθε χωράφι κάθε χρήστη ξεχωριστά ενώ παράλληλα, μειώνει την κατανάλωση νερού βοηθώντας σημαντικά στο παγκόσμιο πρόβλημα της εξάντλησης του υδροφόρου ορίζοντα. Πρακτικά, αυτό συμβαίνει με την τοποθέτηση ειδικών αισθητήρων σε κάθε χωράφι, οι οποίοι συλλέγουν όλα τα απαραίτητα δεδομένα που χρειάζονται ώστε να επιτευχθεί το σωστό πότισμα. «Προσπαθούμε να διευκολύνουμε τον αγρότη και να απλοποιήσουμε τη διαδικασία ώστε το μόνο που να χρειάζεται να κάνει, είναι να βλέπει στην οθόνη του κινητού ή του tablet του την προτεινόμενη από το σύστημα διαδικασία ποτίσματος και απλά να πατάει «Ναι» αν συμφωνεί ή διαφορετικά να κάνει απομακρυσμένα τις διορθωτικές κινήσεις που θεωρεί πως πρέπει να γίνουν», λέει ο Λουκάς Μπάσιος.

Συσκευές άρδευσης της Chloe Irrigation Systems

 

Βράβευση στο TROPHY-ΤΡΟΦΗ Challenge

Η ομάδα της Chloe Irrigation Systems έλαβε μέρος στα bootcamps του TROPHY-ΤΡΟΦΗ CHALLENGE και κατάφερε να προκριθεί στους 10 φιναλίστ οι οποίοι διαγωνίστηκαν μπροστά στους κριτές στον τελικό. Εκεί, παρουσίασαν το καινοτόμο προϊόν τους στην κριτική επιτροπή και κέρδισαν τη 2η θέση στην κατηγορία Agritech, την οποία και μοιράστηκαν με την ομάδα FIBRO-I. «Για μένα πολύ ενδιαφέρον ήταν το γεγονός πως οι μέντορες στα bootcamps ήταν άτομα της αγοράς, με μεγάλη εμπειρία, κάτι το οποίο μας προσέφερε ουσιαστική ανατροφοδότηση αλλά και συμβουλές για το πως να προσεγγίσουμε συγκεκριμένoυς τομείς της αγοράς ώστε να προωθήσουμε το προϊόν μας» αναφέρει ο Λουκάς Γραβιάς.

Πέρα από το χρηματικό έπαθλο το οποίο κέρδισαν από τη βράβευση τους στο διαγωνισμό, για το Λουκά Μπάσιο πολύ σημαντικό έπαθλο αποτέλεσε και η συμμετοχή τους τόσο στον παγκόσμιο διαγωνισμό Future Agro Challenge (FAC) που πραγματοποιήθηκε στο Παγκόσμιο Συνέδριο Επιχειρηματικότητας (GEC), όσο και στη 84η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. «Η συμμετοχή μας στο GEC αλλά και στη ΔΕΘ ήταν μια μοναδική εμπειρία, γνωρίσαμε πολλές startup επιχειρήσεις, ήρθαμε σε άμεση επαφή με κόσμο από τον αγροδιατροφικό τομέα και καταφέραμε να κάνουμε τις διασυνδέσεις που θέλουμε για την προώθηση τους προϊόντος μας. Για παράδειγμα, μόνο από τη ΔΕΘ, γνωρίσαμε αρκετούς αγρότες οι οποίοι ενδιαφέρθηκαν για το προϊόν μας και έτσι μπορέσαμε να χτίσουμε ένα εν δυνάμει πελατολόγιο. Χωρίς το TROPHY-ΤΡΟΦΗ CHALLENGE δεν νομίζω πως θα μας δινόταν αυτή η ευκαιρία!», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Οι τρείς συνάδελφοι και φίλοι, στοχεύουν μέχρι τον Μάϊο του 2020 να ξεκινήσουν την παραγωγή του προϊόντος τους και να μπορέσουν σταδιακά να κάνουν την Chloe Irrigation Systems γνωστή όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη, στην Αμερική και σε χώρες όπως το Ισραήλ και τα Αραβικά Εμιράτα, όπου εμφανίζεται ήδη μεγάλο πρόβλημα έλλειψης νερού. Όπως χαρακτηριστικά λέει και ο Λουκάς Γραβιάς, «Μπορεί στην Ελλάδα να μην το καταλαβαίνουμε τόσο, όμως το πρόβλημα της λειψυδρίας επηρεάζει όλο και περισσότερο τον πλανήτη μας. Με το προϊόν μας, ελπίζουμε να συνεισφέρουμε σημαντικά στην προστασία του περιβάλλοντος αλλά και να μειώσουμε τελικά το κόστος για τους αγρότες και να διευκολύνουμε την παραγωγή τους».  

24 ώρες ως ναυαγός πάνω σε μια σχεδία

 

Πρόγραμμα κατάρτισης εναλλακτικού τουρισμού: Άσκηση ως ναυαγοί

Και έφτασε το πολυπόθητο email. “Μετά από κλήρωση , ανάμεσα στους σπουδαστές του προγράμματος κατάρτισης Εναλλακτικού Τουρισμού που υλοποιείται από την Αμερικανική Γεωργική Σχολή στο πλαίσιο του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» θα επιλέξουμε 8 για την συμμετοχή στην άσκηση της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης, 24 ώρες σε σχεδία.”

Η σκέψη: “μακάρι να είμαι στους οχτώ. Θα είμαι στους οχτώ!” Λαμβάνω τηλεφώνημα λίγες μέρες μετά: “Δυστυχώς μετά από την κλήρωση δεν είστε στους 8”. Αμέσως μετά από λίγα λεπτά και δεύτερο τηλεφώνημα: “Μετά από άρνηση ενός, επιλεχθήκατε να είστε εσείς ένας από τους 8”. Η χαρά σε άλλο επίπεδο!

Φτάνουν οι μέρες και για την μεταφορά μου επιλέγω το αυτοκίνητο μου. Λίγες ώρες πριν την ώρα που θα έπρεπε να είμαι στην Ν. Αγχίαλο, ανάβει η ένδειξη υψηλής θερμοκρασίας στο καντράν. Πηγαίνω στο γκαράζ. “Φλάντζα! Το αφήνεις εδώ δεν πας πουθενά!”
Συνεχής επικοινωνία με την Α.Γ.Σ. και την συνοδοιπόρο την Φ. (τη μοναδικό ναυαγό που γνώριζα).

Μεταβαίνουμε  μαζί στην Ν. Αγχίαλο με ΚΤΕΛ μέσω Τρικάλων. Φτάνουμε στο ξενοδοχείο. Εκεί είναι ήδη μαζεμένοι σε στρογγυλή τράπεζα οι ναυαγοί και ο Ν. Κ., υπεύθυνος της άσκησης από την ΕΟΔ. Λίγα λόγια διαδικαστικά και πηγαίνουμε για φαγητό.

Την επόμενη μέρα ξύπνημα στις 06.10. Τρέξιμο 2χλμ – γνωριμία με το περιβάλλον της Ν. Αγχιάλου, επιστροφή, πρωινό και ραντεβού με ψυχολόγο. Δίνει το ΟΚ,  είμαστε ικανοί για την άσκηση!

Μπαίνουμε σε μίνι βαν, φτάνουμε στο λιμάνι. Τα ρούχα μας, ένα νερό και κάτι αποξηραμένα φρούτα, μπανάνα και μπάρες θα είναι τα εφόδια μας για το επόμενο 24ωρο. Μας φοράνε τα σωσίβια. Επιβίβαση στα φουσκωτά της ΕΟΔ. Μπροστά οι μηχανές με κατεύθυνση το Datum. Μας περιμένει το σκάφος του λιμενικού. Στα χέρια μας το βαρελάκι. Το πετάμε. Ανοίγει, φουσκώνει και εγένετο στο λεπτό πλωτή σχεδία.

Μπαίνουμε μέσα. Ώρα 10:45 18/10/2019, 7 ναυαγοί, ένας διασώστης και μια ερευνήτρια. Τα σκάφη αποχωρούν, παραμένει ένα της ΕΟΔ σε απόσταση. Αρχίζει να μετράει ο χρόνος. Τακτοποιούμαστε σε θέσεις περιμετρικά με τα πόδια στο κέντρο. Μια σχεδία για 10 άτομα, μια σχεδία που θα μπορούσε να βρίσκεται ο καθένας μας σε περίπτωση ναυαγίου.

Ανοίγουμε την σακούλα που ήταν ήδη μέσα και περιείχε τον εξοπλισμό ανάγκης. Φωτοβολίδα, καπνογόνα, σφουγγάρια για να στραγγίζουμε το νερό, ένα μικρό δοχείο -φτυαράκι- για να βγάζουμε το νερό που τυχόν θα εισέλθει στην σχεδία μας, καθρέπτης για σινιάλο σε πλοία ή στην στεριά, μαχαίρι με στρογγυλή μύτη, υλικά για να μπαλώσουμε τυχόν σχίσιμο της σχεδίας, 2 τηλεσκοπικά κουπιά, τρόμπα, δραμαμινες. Τις κατάπιαν προληπτικά όλοι εκτός εμού και της Δ.

Ο διασώστης έφερε μαζί του ασύρματο και συσκευή εντοπισμού. Κάτι που σε πραγματικό σενάριο μπορεί να υπάρχει σε πλοίο σε κοινή θέα για την περίπτωση ναυαγίου.

Ο καιρός νηνεμία, μπουνάτσα που λένε και οι ναυτικοί. Ο ήλιος κάνει την εμφάνιση του μέσα από τα σύννεφα. Είναι ανοιχτά και τα δύο ανοίγματα της σχεδίας. Αν σε βλέπει ο ήλιος ψήνεσαι. Η διάταξη μας, πλάτη στα τοιχώματα και πόδια στο κέντρο ή μαζεμένα και ανά λίγα λεπτά εναλλαγή. Πιάσιμο, ανάγκη για τέντωμα. Ανάγκη για οριζόντια θέση.

Περνάει η ώρα, το σκάφος της ΕΟΔ μας φέρνει έναν ακόμα ναυαγό. Είμαστε πλέον 10 άτομα σε μια σχεδία για 10. Στριμωγμένοι περισσότερο. Είχαμε γίνει μια ομάδα αυτές τις ώρες με τους υπόλοιπους 8 και ο νεότερος δεν ήταν καλοδεχούμενος. Μας περιόριζε. Θέλαμε το γρηγορότερο να φύγει…

Με την κουβέντα μας κέρδισε. Παρέμεινε όμως ένας επιπλέον και θέλαμε να φύγει για να είμαστε λίγο καλύτερα. Άρχισε να φυσάει. Κάπου κάπου με προβατάκια στις κορυφές των κυμάτων. Κουνούσε αρκετά. Η ερευνήτρια, ο νέος και η Μ. ανακατεύτηκαν και ας είχαν πάρει δραμαμίνες όπως προβλεπόταν προληπτικά. Στις 7 περίπου έρχεται το σκάφος που θα έπαιρνε τους 2 πρώτους. Πλέον μπορούσες να τεντωθείς. Ήταν σίγουρα πιο άνετα. Ήμασταν οριακά οριζόντιοι, ο ένας δίπλα στον άλλον με τα πόδια του άλλου στο κεφάλι σου. Τέσσερις από την μια πλευρά και τέσσερις από την απέναντι. Αλλάζει και ο διασώστης. Το κύμα που είναι στα 20 εκατοστά σε κάνει να νιώθεις το στομάχι που ανακατεύεται. Ο ήλιος δύει και η θέση μας αρχοντική. Λίγα εκατοστά πάνω από τα κύματα, μέσα στην θάλασσα. Κλείνουμε το ένα παράθυρο της σχεδίας.

Το πρόβλημα που συνεχώς σκεπτόμαστε είναι πως θα πάμε τουαλέτα. Αυτός είναι και ο λόγος που αποφεύγαμε οι περισσότεροι να πιούμε νερό. Να μπούμε στη θάλασσα, να βραχούμε και να επιστρέψουμε στη σχεδία απορρίπτεται. Θα φέρναμε νερό στη σχεδία και τα ρούχα μας θα ήταν βρεγμένα. Επομένως έπρεπε να το λύσουμε ή με κάποιο μπουκάλι ή κάνοντας την ανάγκη μας στη θάλασσα κρατημένοι από κάτι και βρισκόμενοι πάνω στα τοιχώματα της σχεδίας. Ήμασταν όμως ομάδα. Και ως ομάδα ενεργήσαμε, χωρίς να βραχούμε, κάνοντας και το μπιντε μας…

Φαγητό, λίγους ξηρούς καρπούς. Ο Κ. μπάρες με ταυρίνη και καφεΐνη! Οι διασώστες άλλαζαν κάθε 6 ώρες. Εμείς έπρεπε να κοιμηθούμε. Η Μ. ζαλίστηκε και έκανε αυτό που κάνουν όλοι στα καράβια. Εκτός της σχεδίας, έδωσε το σύνθημα και ο χώρος για να βγάλει το κεφάλι της έξω απελευθερώθηκε σε χρόνο dt. Αμέσως έγινε καλά και πάλι ευδιάθετη.

Εγώ κρυώνω από το κάτω μέρος. Βρίσκομαι στην μια πλευρά της σχεδίας. Βάζω από κάτω παπούτσια, μπουκάλια με νερό, πετσέτα, τα σφουγγάρια και πάλι κρυώνω. Ο διασώστης Ν. μου δίνει το μπουφάν του να σκεπαστώ. Χίλια ευχαριστώ! Και πάλι κρυώνω. Αλλάζω θέση με την Μ. που ήταν στο κέντρο της σχεδίας και νιώθω καλύτερα. Πλέον με ζεσταίνουν δύο αριστερά και δεξιά μου.

Πλησιάζει 12 το βράδυ. Νέος διασώστης που όμως η κούραση μας έκανε λίγο απολίτιστους μαζί του. Κορμιά κάτω και καληνύχτα. Ξυπνάω κατά καιρούς. Κλείνουμε το φως, ξυπνάω ζεστός! Ήμουν σκεπασμένος με αλουμινοκουβέρτα!!! Έκανε θαύμα! Ήταν δύο αλουμινοκουβέρτες που μας άφησε ο διασώστης Ν. Κλείσαμε και το δεύτερο παράθυρο και ήταν πολύ καλά από θέμα θερμοκρασίας.

Περνάει η ώρα, φτάνει 6 το πρωί. Αλλάζει διασώστης. Πάλι ο διασώστης Α. Αν και νύχτα ακόμα, μιλήσαμε αρκετά. Το ότι ήταν γνώριμος έκανε την Μ. πιο εύκολη στον ύπνο.
Ξημερώνει. Πλέον γνωρίζουμε ότι σε λίγες ώρες θα μας βρουν (τέλος άσκησης).

Πλησιάζει 10. Έρχονται, δυστυχώς μόνο τα θαλάσσια μέσα. Επιλέγω να διασωθώ μέσα από το νερό και όχι πατώντας στην Zodiac της ΕΟΔ από την σχεδία. Βουτώ στη θάλασσα, κάνω τον τρομαγμένο, προσπαθώ να πνιγώ, σφυρίζω με την σφυρίχτρα, φωνάζω βοήθεια και νιώθω έναν βατραχάνθρωπο να με πλησιάζει. Με καθησυχάζει, με απαλές κινήσεις με τραβαει προς το διασωστικό. Μου λέει θα σε τραβήξουμε πάνω με δίχτυ. Το νιώθω γύρω μου, λίγο άβολα όταν κοιτάζω προς τα κάτω καθώς είμαι περιτυλιγμένος από αυτό σαν λουκάνικο. Τελειώνει όμως τόσο γρήγορα που δεν σου δίνει χρόνο να φοβηθείς. Είμαι πλέον στο διασωστικό. 

Με πλησιάζουν άλλοι διασώστες. Με ρωτάνε πως είμαι, μου βάζουν αλουμινοκουβέρτα κάτω από το σωσίβιο και στα πόδια. Ζεσταίνομαι. Ανεβαίνουν και τα υπόλοιπα παιδιά. Είμαστε όλοι σώοι!

Όλο αυτό το έζησα σε μορφή σεναρίου. 24 ώρες μέσα σε σχεδία. Όχι όμως σε πραγματικό ναυάγιο αλλά σε μορφή άσκησης.

Κλείνοντας, θα ήθελα να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στους διασώστες της ΕΟΔ. Όχι για τις ενέργειες τους τώρα, σε αυτήν την άσκηση, αλλά για τις ενέργειες που κάνουν εκτός άσκησης. Για τους ανθρώπους που έχουν σώσει με κίνδυνο την ζωή τους, για τις φορές που βρίσκονται αντιμέτωποι με πτώματα, για τις φορές που αισθάνονται ότι δεν κατάφεραν να κάνουν τίποτα, φεύγοντας άπραγοι. Και όχι, δεν τους πληρώνει το κράτος, εθελοντές είναι.

Θα ήθελα,  αν κάποιος  διάβασε το κείμενό μου μέχρι εδώ, να κοιτάξει και τον διπλανό του. Να σώσει τον διπλανό του με κάθε έννοια του σώζω, με κάθε έννοια του πνιγμού. Όταν και όποτε ζητάει βοήθεια. Δεν χάνεις, μόνο κερδίζεις.

Και δυστυχώς οι άνθρωποι που βρίσκονται σε κίνδυνο και ζητάνε βοήθεια είναι πολλοί. Και ναι, δεν έχει διαφορά αν είναι άσπρος, μαύρος, βοσκός ή πολιτικός μηχανικός αυτός που βρίσκεται σε κίνδυνο. Είμαστε όλοι άνθρωποι του κόσμου, του πλανήτη που λέγεται Γη.

Και όταν θα βοηθήσεις κάποια στιγμή κάποιον θα νοιώσεις τόσο χαρούμενος, μα τόσο χαρούμενος….

Η  άσκηση της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης  έγινε σε συνεργασία με την Αμερικανική Γεωργική Σχολή, το Λιμενικό Σώμα, την 111 Πτέρυγα Μάχης,  την Πολεμική Αεροπορία, την Ιατρική Σχολή ΑΠΘ (εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής), το ΕΚΑΒ, την ΕΜΥ,  την εταιρεία σωστικών μέσων Lalizas,  την εταιρεία υπηρεσιών γεωπληροφορικής Terra Spatium και την Aegean. 

Συμμετέχοντες απόφοιτοι του τμήματος εναλλακτικού τουρισμού: Ηλίας Σταματέλος, Φωτεινή Τάτση, Μαρία Ζιώγα, Βασίλης Ράπτης, Δομινίκη Τζιάκα, Δήμητρα Κουκουβίνου.