Συντάκτης: superadmin

Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά: Το πρόγραμμα της μελισσοκομίας

Γνωρίστε τον Πασχάλη

Ο Πασχάλης Χαριζάνης, 66 ετών, γεννήθηκε στις Σέρρες. Είναι καθηγητής στο Τμήμα Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής και Διευθυντής του Εργαστηρίου Σηροτροφίας και Μελισσοκομίας στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΓΠΑ), όπου διδάσκει Σηροτροφία – Μελισσοκομία, Παθολογία Παραγωγικών Εντόμων, Παθολογία Μέλισσας – Μεταξοσκώληκα. Το Εργαστήριο Σηροτροφίας, τμήμα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, είναι το εργαστήριο αναφοράς για τη σηροτροφία σε όλη την Ελλάδα. Είναι υπεύθυνος του εκπαιδευτικού προγράμματος για τη“Μελισσοκομία” που υλοποίησε από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών για το πρόγραμμα “Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά”.

Το ενδιαφέρον του Πασχάλη για τις μέλισσες άρχισε όταν ήταν παιδί 12 χρονών, όταν φοιτούσε στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή (ΑΓΣ). Το πρώτο μάθημα στην ΑΓΣ ήταν σχετικό με τη μελισσοκομία, και παρόλο που και δεν είχε σκοπό να σπουδάσει μελισσοκομία, η σχολή τον έκανε να αλλάξει γνώμη. Πήρε πτυχίο στη Γενική Γεωργία από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, και παράλληλα με τις σπουδές του, δούλευε τα καλοκαίρια στην ΑΓΣ. Το καλοκαίρι του 1973, το πρώτο καλοκαίρι που εργάστηκε στη σχολή, συναντήθηκε με έναν καθηγητή μελισσοκομίας από το OhioState University—Columbus, ο οποίος προμήθευε εξωτερική τεχνική βοήθεια στην Ελλάδα. «Ρώτησα αν θα μπορούσα να τον βοηθήσω και να μάθω κάποια πράγματα για τη μελισσοκομία», είπε ο Πασχάλης. «Και στο τέλος του καλοκαιριού, με ρώτησε αν ήθελα να πάω στις ΗΠΑ και τον Καναδά για τρεις μήνες το επόμενο καλοκαίρι για να ζήσω με δύο οικογένειες μελισσοκόμων. Φυσικά είπα ναι». Το επόμενο καλοκαίρι, ο Πασχάλης μοίρασε το χρόνο του μεταξύ Καναδά και ΗΠΑ. Ενώ ήταν εκεί, κατάφερε να αναπτύξει τις δεξιότητές του στα αγγλικά, και στον Καναδά, ο καθηγητής τον πήγε σε ένα μελισσοκομικό συνέδριο, όπου συναντήθηκε με έναν καθηγητή από το University of California–Davis, ο οποίος τον ενθάρρυνε να υποβάλει αίτηση για διδακτορικό. «Ήμουν ήδη μελισσοκόμος πια, οπότε δεν χρειαζόταν να μάθω τις τεχνικές, αυτό ήταν ένα μεγάλο πλεονέκτημα για μένα», είπε ο Πασχάλης. «Αυτή η αλυσίδα γεγονότων με οδήγησε στο μεταπτυχιακό και το διδακτορικό στην Εντομολογία στο UC Davis». Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1983 και εργάστηκε ως καθηγητής στο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης. Ξεκίνησε επίσης μια επιτυχημένη επιχείρηση μελισσοκομίας που διαχειριζόταν μέχρι που άρχισε να εργάζεται στο ΓΠΑ το 1994. «Η μελισσοκομία είναι όλη μου ζωή, το χόμπι και η δουλειά μου», δήλωσε ο Πασχάλης.

Επισκέφθηκα τον Πασχάλη κατά τη διάρκεια της μελισσοκομικής του τάξης στο ΓΠΑ, καθώς έδειξε για τους φοιτητές του πώς να ανοίγουν μια κυψέλη για επιθεώρηση. Βρισκόμασταν σε έναν κύκλο γύρω του, φορώντας τις μάσκες των μελισσοκόμων, καθώς εκείνος άναβε τις πευκοβελόνες στο καπνιστήρι και αφαιρούσε τα πλαίσια των κυψελών για να μας δείξει τα διάφορα είδη μελισσών, τα αυγά στα κελιά τους και τη βασίλισσα. Έξυσε λίγο μέλι από ένα πλαίσιο και μας το πρόσφερε. «Δοκιμάστε!» είπε. Έχει γλυκιά γεύση, ένα μέλι από ευκάλυπτο και άλλα φυτά και άνθη της περιοχής. Κάθε εβδομάδα, οι μαθητές εξετάζουν ένα διαφορετικό είδος μελιού. Αυτή την εβδομάδα, εξέτασαν την υγρασία του πευκόμελου χρησιμοποιώντας ένα διαθλασίμετρο. «Σύμφωνα με τα πρότυπα της ΕΕ, το ποσοστό του νερού στο πευκόμελο δεν πρέπει να υπερβαίνει το 20%», δήλωσε ο Πασχάλης. «Αν το μέλι έχει υπερβολική υγρασία, γίνεται λεπτό και θα προχωρήσει σε ζύμωση. Τέτοιο μέλι παράγουν οι τροπικές περιοχές και χώρες με μεγάλη υγρασία όπως ο Καναδάς. Συχνά αγοράζουν μέλι από άλλες χώρες και το ανακατεύουν με το δικό τους για να μειώσουν το ποσοστό υγρασίας. Σε ξηρά κλίματα όπως της Ελλάδας και της Καλιφόρνια παράγονται μικρότερες ποσότητες (περίπου 15 κιλά μέλι ανά αποικία σε σύγκριση με 50-60 κιλά ανά αποικία στον Καναδά), αλλά ανώτερης ποιότητας. Όλο το μέλι στην Ελλάδα είναι πολύ παχύ». Ο Πασχάλης και το εργαστήριό του έχουν δημιουργήσει επίσης πάνω από 55 βίντεο, 15-20 λεπτών, για να διδάξουν στους φοιτητές τα βασικά της μελισσοκομίας. Διδάσκουν 12 ομάδες των 20 περίπου φοιτητών κάθε εβδομάδα.

Πρόγραμμα μελισσοκομίας: Λεπτομέρειες

Το πρόγραμμα μελισσοκομίας διάρκειας ενός έτους που εφαρμόζει ο Πασχάλης για το ΝΓΝΓ χρησιμοποιεί παρόμοια υλικά. Το πρόγραμμα προσφέρει στους νέους που ενδιαφέρονται για τη μελισσοκομία 100 ώρες θεωρητικής και πρακτικής εκπαίδευσης. Πέρυσι, το πρόγραμμα έτρεξε στο Βόλο και την Καρδίτσα, και φέτος λειτουργεί στην Λάρισα, τη Λαμία και την Αλίαρτο. Ο Πασχάλης και μια εξαμελής ομάδα ταξιδεύουν σε αυτά τα μέρη και κάνουν τετραήμερα σεμινάρια όλη την άνοιξη. «Συχνά, οι ωφελούμενοι μας είναι νεαρά μέλη των μελισσοκομικών οικογενειών», δήλωσε ο Πασχάλης. «Μέχρι το τέλος του προγράμματος, θα έχουν αποκτήσει πλήρη εκπαίδευση στη μελισσοκομία».

Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά: Το πρόγραμμα αιγοπροβατοτροφίας

Γνωρίστε την Βίκυ

Βίκυ Κρυσταλλίδου, 44 ετών, γεννήθηκε και ζει στη Θεσσαλονίκη. Είναι ηγέτης του προγράμματος «Αιγοπροβατοτροφία: Αναδεικνύοντας τα ελληνικά κτηνοτροφικά προϊόντα» που σχεδιάστηκε και υλοποιείται από την Αμερικανική Γεωργική Σχολή, στο πλαίσιο του προγράμματος “Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά“. Είναι παντρεμένη και έχει δύο γιους, 10 και 8 ετών. Η οικογένειά της ήρθε από την Κωνσταντινούπολη το 1914, πριν από την ανταλλαγή πληθυσμών. Η Βίκυ είναι γεωπόνος-ζωοτέχνης με διδακτορικό δίπλωμα στη Διατροφή ζώων και μεταπτυχιακό δίπλωμα στην Επιστήμη των Ζώων Γαλακτοκομικής παραγωγής του πανεπιστημίου του Reading, κατόπιν υποτροφίας από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών. Κατέχει πτυχίο Ζωικής Παραγωγής από το Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (TEI) της Θεσσαλονίκης και δίπλωμα του Προγράμματος Παιδαγωγικής Κατάρτισης από την ΑΣΠΑΙΤΕ και του Εκπαιδευτή Ενηλίκων της Μη Τυπικής Εκπαίδευσης του ΕΟΠΠΕΠ. «Από καθαρή τύχη έφτασα στη ζωική παραγωγή», είπε η Βίκυ. «Ήθελα να γίνω γιατρός, αλλά απέτυχα στις εξετάσεις. Στη συνέχεια πήρα πτυχίο βοηθού οδοντιάτρου. Αλλά μετά το πρώτο εξάμηνο της ζωικής παραγωγής, την αγάπησα. Νομίζω ότι οι άνθρωποι που αρχίζουν να δουλεύουν με ζώα, δεν γίνεται να μην τα αγαπήσουν. Δεν νομίζω ότι θα γινόταν κάτι διαφορετικό με μένα».

Μετά την επιστροφή της στην Ελλάδα, η Βίκυ εργάστηκε ως καθηγήτρια μερικής απασχόλησης στα ΤΕΙ Θεσσαλονίκης και Λάρισας και ως σύμβουλος στην Ελληνικές Βιομηχανίες Ζωοτροφών (ΕΛΒΙΖ). Στη συνέχεια ήρθε στην Αμερικάνικη Γεωργική Σχολή, όπου εργάστηκε ως λέκτορας στο Perrotis College και υπεύθυνη έργου στο Γραφείο Διαχείρισης Στρατηγικών Προγραμμάτων, τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν τη διατροφή ζώων και τον αντίκτυπό της στα ζωικά προϊόντα και την ανθρώπινη υγεία, την παρακολούθηση των τυποποιήσεων ζωοτροφών για την ικανοποίηση των ποιοτικών επιδόσεων και των προτύπων υγείας των ζώων, και την αξιολόγηση της χημικής και θρεπτικής αξίας των ζωοτροφών. «Είναι επίσης πολύ καλή μαγείρισσα», δήλωσε ο Ηλίας Κάλφας, υπέυθυνος του προγράμματος «Υιοθετώντας μικρά οικογενειακά αγροκτήματα». «Μπορεί να μην έχει ένα μολύβι πάνω της, αλλά σίγουρα θα έχει ένα μαχαίρι!»

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα “Αιγοπροβατοτροφία”

Στο πλαίσιο του προγράμματος «Αιγοπροβατοτροφία», η Βίκυ επισκέπτεται αγροκτήματα σε 12 περιοχές σε όλη τη Βόρεια Ελλάδα, από τα Ιωάννινα έως την Ορεστιάδα και νότια ως την Καρδίτσα. Κάθε περιοχή έχει περίπου 8 κτηνοτρόφους τους οποίους επισκέπτεται δύο με τρεις φορές το μήνα. Εξετάζει τα ζώα των κτηνοτρόφων και τους δίνει συμβουλές για να τους βοηθήσει να βελτιώσουν τα προϊόντα τους και συνεργάζεται μαζί τους για να θέσουν στόχους. «Η κοινωνική δυναμική της κάθε ομάδας είναι διαφορετική», είπε. «Στην Ορεστιάδα, για παράδειγμα, δουλεύω με Πομάκους, Έλληνες Μουσουλμάνους που ζουν σε χωριά στα βουνά της Ροδόπης κοντά στη Βουλγαρία».

Η Βίκυ συνεργάζεται επίσης με επιστήμονες τροφίμων, κρεοπώλες, τυροκόμους και σεφ για την ανάπτυξη νέων προϊόντων από γάλα προβάτων και αιγών. Σε συνεργασία με το New Milk, τη νέα πρωτοβουλία του Τμήματος Έρευνας και Ανάπτυξης της Creta Farms, και το Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, παρήγαγε ένα νέο ρόφημα που παρασκευάζεται από ζυμωμένο γιαούρτι από κατσικίσιο γάλα το οποίο διατίθεται σε πολλές γεύσεις. Τα επόμενα δύο χρόνια, η Βίκυ έχει στόχο την παραγωγή ενός τυριού επάλειψης και ενός σκληρού τυριού από κατσικίσιο γάλα. Επιπρόσθετα, συνεργάζεται με τον Ελληνικό Γεωργικό Οργανισμό ΔΗΜΗΤΡΑ για να κάνει έρευνα σχετικά με την ανάγκη παραγωγής αμνών μεγαλύτερου σωματικούς βάρους (“heavyweight”). Τα αρνιά στην Ελλάδα συνήθως σφάζονται όταν ζυγίζουν 12 κιλά, ενώ τα βαριά αρνιά 18-20 κιλά. «Αν και η Ελλάδα κατέχει την τρίτη θέση στην παραγωγή προβάτων στην Ευρώπη, εισάγουμε πολύ από το κρέας από τη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία», δήλωσε η Βίκυ. «Ενθαρρύνοντας τους κτηνοτρόφους να στραφούν στην παραγωγή βαρύτερων αρνιών, μπορούμε να μειώσουμε την εξάρτησή μας σε εισαγωγές από τις άλλες χώρες».

Συνεργασία με το πρόγραμμα Εναλλακτικού Τουρισμού

Η Βίκυ συνεργάζεται επίσης με το πρόγραμμα του Εναλλακτικού Τουρισμού στην Αμερικάνικη Γεωργική Σχολή, το οποίο έχει υιοθετήσει φέτος την πόλη της Ξάνθης για τις δραστηριότητές του. Στη Ξάνθη και τα βουνά της Ροδόπης ζουν τα ελληνικά βοοειδή Shorthorn, η μόνη εγχώρια φυλή που υπάρχει στην Ελλάδα. Έχουν απομείνει μόνο 600-700 βοοειδή παραμένουν που βόσκουν ελεύθερα στα βουνά μεταξύ Ξάνθης και Κομοτηνής. «Ελπίζουμε να πιστοποιήσουμε και να προστατεύσουμε τη φυλή, παρέχοντας στους κτηνοτρόφους την ευκαιρία να πουλάνε σε υψηλότερη τιμή. Διοργανώνουμε μια τριήμερη διεθνή διάσκεψη στις 7-9 Ιουνίου, εστιάζοντας στην «Belle Epoque” της Ξάνθης και την ξεχασμένη φυλή των βοοειδών Shorthorn. Έχουμε συνεργαστεί με την μπριγκάντα, μια ένωση σεφ, που θα έρθει στην Ξάνθη για να δημιουργήσει συνταγές με το κρέας–μου λένε ότι πραγματικά έχει καλύτερη γεύση», δήλωσε η Βίκυ. «Και καθώς η φυλή προέρχεται από τα Πομακοχώρια, θα έχουμε επίσης την ευκαιρία να συνεργαστούμε με τους Πομάκους και να αναδείξουμε τις δραστηριότητές τους».

“Υιοθετώντας μικρά οικογενειακά αγροκτήματα”: Η συμβολή στην καλλιέργεια επιτραπέζιων σταφυλιών

Γνωρίστε τον Γιώργο

Ο Γιώργος Παπαδόπουλος, 52 ετών, γεννήθηκε στο Κιλκίς και τώρα ζει στη Θεσσαλονίκη. Έχει μεγάλη εμπειρία στην καλλιέργεια των επιτραπέζιων σταφυλιών και είναι ενεργός μέντορας στο πρόγραμμα Νέα Γεωργία για την Νέα Γενιά. Σπούδασε νομική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και συνέχισε στις ΗΠΑ με μεταπτυχιακές σπουδές. Έζησε εκεί έξι χρόνια, παντρεύτηκε, και απέκτησε τρία παιδιά. Το 2004 επέστρεψε μαζί με την οικογένειά του στην Ελλάδα και ίδρυσε μια κατασκευαστική εταιρεία. Κέρδισε σε διαγωνισμούς ανάθεσης έργων οδοποιίας σε ιδιώτες για την ανακατασκευή οδών και σταθμών διοδίων, και κανάλια παροχέτευσης των ομβρίων υδάτων. Ανέλαβε έργα οδοποιίας για τη συντόμευση της οδικής οδού Αθηνών-Λαμίας.

Ο πατέρας και ο παππούς του Γιώργου καλλιεργούσαν σταφύλια και ο Γιώργος προχώρησε στην επιχειρηματική εκμετάλλευση των αμπελώνων.  Έχει 80 στρέμματα των σταφυλιών ποικιλίας Crimson Seedless και προετοιμάζει άλλα 160 στρέμματα, αγοράζοντας γειτονικά χωράφια. Ως ιδιοκτήτης κατασκευαστικής εταιρείας διαθέτει όλα τα απαραίτητα μηχανήματα για να προετοιμάσει τα χωράφια με σχετικά χαμηλό κόστος. Για την προστασία των αμπελώνων από τις καιρικές συνθήκες, καλύπτει τα φυτά πρώτα με ένα πλαστικό δίχτυ και, αργότερα με ένα πλαστικό κάλυμμα για να προστατεύσει την τελική συγκομιδή από τις βροχοπτώσεις του Σεπτεμβρίου και του Οκτωβρίου.

Καθοδήγηση των Ομάδων Επιτραπέζιων Σταφυλιών από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Υιοθετώντας μικρά οικογενειακά αγροκτήματα»

Ο Γιώργος ασχολείται επίσης με καινοτομίες στο πρόγραμμα Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά. Η συνδρομή του άρχισε πριν από δύο χρόνια, κατά τη διάρκεια του αρχικού σχεδιασμού του προγράμματος, και ήταν ο πρώτος μέντορας. Συνεργάζεται με την Αμερικανική Γεωργική Σχολή για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος που θα παρακολουθεί με ακρίβεια την καλλιέργεια, τη συγκομιδή, την επεξεργασία και τη μεταφορά επιτραπέζιων σταφυλιών. «Χρησιμοποιούμε αισθητήρες για να μετρήσουμε κάθε παράμετρο στα αμπέλια κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου, όπως την ποιότητα του εδάφους, την υγεία, το χρώμα και τη γλυκύτητα των σταφυλιών. Τώρα προχωρούμε σε ένα σύστημα παρακολούθησης της αποθήκευσης και μεταφοράς από τα χωράφια στον τελικό αγοραστή. Θέλουμε ο αγοραστής να είναι σε θέση να δει ακριβώς πώς καλλιεργούνται τα σταφύλια και να γνωρίζει το όνομα του αγρότη και να βλέπει το πρόσωπό του. Πιστεύω ότι σε δύο τρία χρόνια, όλες οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ θα ζητούν αυτό το επίπεδο ακρίβειας και ιχνηλασιμότητας».

Οι τέσσερις ομάδες επιτραπέζιων σταφυλιών έχουν ήδη αναγνωριστεί για την εξαιρετική τους απόδοση. Επιλέχθηκαν από την Πλατφόρμα Έξυπνης Εξειδίκευσης (Smart Specialisation Platform) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως πεδίο εφαρμογής ως πρότυπο σε άλλα κράτη μέλη για την καλλιέργεια σταφυλιών με τη χρήση έξυπνων τεχνολογιών με σκοπό τη δημιουργία ενός πρωτοκόλλου για την επόμενη δεκαετία.

Σε συνεργασία με την Αμερικάνικη Γεωργική Σχολή, ο Γιώργος καταβάλλει προσπάθειες επίσης για να φέρει στην Ελλάδα από την Καλιφόρνια μια νέα λευκή ποικιλία σταφυλιού, Autumn King. «Το Crimson Seedless είναι επίσης ποικιλία Καλιφόρνιας», δήλωσε ο Γιώργος. «Αυτές οι ποικιλίες καλλιεργούνται χωρίς δυσκολία εδώ γιατί ο καιρός μας μοιάζει με τον καιρό της Καλιφόρνιας. Αλλά εδώ θα έχουμε ακόμα καλύτερα αποτελέσματα. Οι Αμερικανοί δεν μπορούν να πιστέψουν το μέγεθος των σταφυλιών μας και το όμορφο χρώμα τους. Κι αυτά προέκυψαν με φυσικό τρόπο. Τα σταφύλια τα πατάμε, δεν μας ενδιαφέρει αν φαίνονται όμορφα. Όμως στην περίπτωση των επιτραπέζιων σταφυλιών, οι καταναλωτές αγοράζουν πρώτα με τα μάτια. Τα σταφύλια πρέπει να φαίνονται όμορφα και να έχουν καλή και γλυκιά γεύση». Ο Γιώργος ελπίζει ότι θα μπορέσουν να έχουν το Autumn King από την Καλιφόρνια τον επόμενο χρόνο.

Ένας από τους μεγάλους στόχους του Γιώργου είναι να οργανώσει τους νέους αγρότες σε ομάδες. «Αν δεν είσαι μια ομάδα, δεν έχεις δύναμη γιατί δεν θα είσαι σε θέση να παραδώσεις τις ποσότητες που χρειάζονται οι αγορές», είπε. «Έχω μια σύμβαση με μια τεράστια εταιρεία από το Ηνωμένο Βασίλειο που ονομάζεται Jupiter. Θέλουν ένα φορτηγό σταφύλια την ημέρα, δηλαδή 25 τόνους. Για να παραδώσω αυτήν την ποσότητα, χρειάζομαι 4.000 στρέμματα. Προτιμούμε να έχουμε νέους αγρότες σε αυτές τις ομάδες γιατί είναι ανοιχτοί στη μάθηση. Βλέπουν τα αποτελέσματα από το πρώτο έτος και είναι πρόθυμοι να προχωρήσουν μαζί μας. Με μόνο 20 στρέμματα μπορείς να κερδίσεις 30.000 ευρώ. Ποια άλλη βιομηχανία στην Ελλάδα μπορεί να σε προσφέρει ένα τέτοιο κέρδος;»

Εναλλακτικός Τουρισμός: Μαθαίνοντας και εκπαιδεύοντας

Γνωρίστε το Θωμά

O Θωμάς Καραγιώργος, γεννήθηκε στη Βέροια και ζει στη Θεσσαλονίκη. Ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στη Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (Α.Π.Θ.), στο πεδίο της Διοίκησης Αθλητισμού, Τουρισμού και Αναψυχής. Παράλληλα σχεδιάζει προγράμματα αναψυχής και αθλητικού τουρισμού, συμμετέχει ως ερευνητής σε ερευνητικά προγράμματα και εργάζεται ως εκπαιδευτής του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» (που χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος) στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Εναλλακτικός Τουρισμός» που υλοποιείται από την Αμερικανική Γεωργική Σχολή.

«Από παιδί ασχολήθηκα με το αλπικό σκι», είπε ο Θωμάς. «Ξεκίνησα το σκι όταν ήμουν πέντε χρονών. Ο πατέρας μου λατρεύει την πεζοπορία και την άθληση και με ενθάρρυνε να συμμετέχω σε πολλά αθλήματα, καθώς αποτέλεσε ένα καλό πρότυπο για μένα. Χάρη στον πατέρα μου απέκτησα το πάθος για τις υπαίθριες δραστηριότητες αναψυχής και συμμετέχω πλέον σε αρκετές από αυτές όπως πεζοπορία, αλπική χιονοδρομία και διάσχιση φαραγγιών σε όλη την Ελλάδα».

Όταν τον ρώτησα ποια είναι τα αγαπημένα του μέρη στην Ελλάδα για ορεινές δραστηριότητες, ο Θωμάς είπε: «Το Πήλιο είναι το αγαπημένο μου βουνό. Έχει πολλές ευκαιρίες για κάποιον να συμμετέχει σε δραστηριότητες, ενώ ακόμη παραμένει ένας προορισμός που μπορεί κανείς να βρει ηρεμία, μακριά από τον συνωστισμό και την πόλη. Επίσης λατρεύω τον Όλυμπο και τα Ζαγοροχώρια».

Το 2015 και 2017, ο Θωμάς συμμετείχε στο Piera Creta, τη γιορτή του ορειβατικού σκι στον Ψηλορείτη. «Ήταν μία μοναδική εμπειρία που συνδύαζε βουνό και θάλασσα ταυτόχρονα», είπε. «Ήταν μια ευκαιρία για μένα να συνεχίσω να αθλούμαι. Το μεράκι των διοργανωτών για τη δραστηριότητα και η κρητική φιλοξενία για όλους τους συμμετέχοντες, αποτελούν μία ιδιαίτερη εμπειρία που αξίζει κάποιος να ζήσει».

Το πάθος του Θωμά για τις υπαίθριες δραστηριότητες και το διδακτικό ενδιαφέρον του για την αθλητική επιστήμη και τον εναλλακτικό τουρισμό αλληλοσυμπληρώνονται. Έχει εργαστεί ως οργανωτής και εμψυχωτής υπαίθριων δραστηριοτήτων σε διάφορες εταιρείες, και ως διοικητικό στέλεχος κατασκηνώσεων. Πλέον, είναι μέλος του ερευνητικού εργαστηρίου «Sports, Tourism and Recreation Management» του Α.Π.Θ με επικεφαλής καθηγητή τον  Δρ. Αλεξανδρή Κωνσταντίνο. Αυτό το διάστημα, συμμετέχει στο πρόγραμμα Erasmus+ Sports ‘Run For Health’ και συνεργάζεται με ερευνητικούς, ακαδημαϊκούς και επαγγελματικούς φορείς από όλη την Ευρώπη. Στόχος του project είναι να διερευνήσουν τον αντίκτυπο που έχουν οι δρομικές διοργανώσεις στην ποιότητα ζωής των ανθρώπων.  Ύστερα από 11 χρόνια εργασίας στον τομέα του αθλητικού τουρισμού έχει αποκτήσει πολλούς φίλους στο χώρο. «Είναι ένας μικρός κόσμος», είπε. «Γνωρίζω πολλούς ανθρώπους, ταξιδεύουμε μαζί, ανταλλάσσουμε απόψεις, και μοιραζόμαστε εμπειρίες».

Πώς έγινε εκπαιδευτής εναλλακτικού τουρισμού

Ο Θωμάς αποφοίτησε από τη Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ειδικεύτηκε στις υπαίθριες δραστηριότητες αναψυχής. Είναι κάτοχος δύο μεταπτυχιακών τίτλων, ο πρώτος από το τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης στην Κομοτηνή με ειδίκευση στην ‘Φυσική δραστηριότητα και Αναψυχή’. Το δεύτερο μεταπτυχιακό του είναι στον τομέα της Διοίκησης Επιχειρήσεων από το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Η εμπειρία του ως επισκέπτης ομιλητής  στο πανεπιστήμιο, τον ώθησε στην ενασχόληση του με  τις μεθόδους διδασκαλίας σε φοιτητές στοχεύοντας στη σύνδεση των πρακτικών εφαρμογών με το θεωρητικό πλαίσιο.

Τώρα ο Θωμάς διδάσκει τρία μαθήματα σε ενήλικες στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή: α) Εισαγωγή στις Υπαίθριες Δραστηριότητες Αναψυχής σε ορεινό περιβάλλον, β) Εισαγωγή στον Θαλάσσιο και Παράκτιο τουρισμό και γ) Εισαγωγή στο Μάρκετινγκ Εναλλακτικού Τουρισμού. «Η Αμερικανική Γεωργική Σχολή έχει ένα από τα πιο αποτελεσματικά προγράμματα στην Ελλάδα», δήλωσε ο Θωμάς. «Τα μαθήματα συνδυάζουν τη θεωρία με την πρακτική εφαρμογή καθώς, συχνά προσκαλούνται και επαγγελματίες του χώρου ώστε να μοιραστούν τις γνώσεις τους». Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου «Εκπαιδεύοντας τους Εκπαιδευτές» (“Train the Trainers”) του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» στο Ελατοχώρι, αναφέρθηκε με πολύ θετικά σχόλια σχετικά με την παροχή εργαλείων ψυχολογίας καθώς λειτούργησαν επιβοηθητικά στον τρόπο διδασκαλίας του προς τους φοιτητές.

Στόχος του Θωμά είναι να συνεχίσει την έρευνα στη διοίκηση αθλητισμού και τουρισμού ώστε να συνεισφέρει στην ποιοτική ανάπτυξη των αθλητικών υπηρεσιών  που προσφέρονται από τις εταιρείες αναψυχής στην Ελλάδα. «Οι επιχειρήσεις εδώ έχουν πολλές δυνατότητες», είπε. Επιθυμία του είναι να συμβάλλει στην ενημέρωση των επαγγελματιών του κλάδου, σχετικά με τα διεθνή πρότυπα αγοράς, την προώθηση και εφαρμογή  των βέλτιστων πρακτικών ως προς την παροχή αθλητικών υπηρεσιών συνδυάζοντας τα ερευνητικά στοιχεία. Τέλος, προσωπικό στοίχημα αποτελεί η διάδοση των αξιών που χαρακτηρίζουν τις υπαίθριες δραστηριότητες στο ευρύ κοινό και η συμβολή τους στην ανάπτυξη της ποιότητας ζωής.

Εναλλακτικός τουρισμός στην Ελλάδα: Αναδεικνύοντας νέους θησαυρούς

Ξάνθη, Ελλάδα – Ο εναλλακτικός τουρισμός (o όρος πλέον έχει αντικατασταθεί: μιλάμε πιά για «ειδικό» τουρισμό) είναι αναγκαστικά ένας ευρύς όρος. Περιλαμβάνει κάθε είδους δραστηριότητα όπου ο επισκέπτης μπορεί να βιώσει ένα κομμάτι της τοπικής κουλτούρας. Ο παραδοσιακός τουρισμός για την Ελλάδα, δηλ. ήλιος και θάλασσα έχει μειονεκτήματα· γίνεται μόνο το καλοκαίρι και δεν προσελκύει πάντα τους κατάλληλους ανθρώπους, με το ολέθριο αποτέλεσμα την δημιουργία κοινωνικών προβλημάτων στις τοπικές κοινωνίες που δέχονται τους επισκέπτες – τουρίστες. Στη Ζάκυνθο, για παράδειγμα, οι Βρετανοί τουρίστες έρχονται για να βρίσκονται μονίμως μεθυσμένοι, να κάνουν ό,τι δεν μπορούν να κάνουν στην πατρίδα τους, και το τοπικό κοινωνικό δίκτυο έχει σχεδόν διαρραγεί. Τώρα πιά που ο τουρισμός είναι η κύρια βιομηχανία στην Ελλάδα, έχουμε συνειδητοποιήσει ότι συμφερότερο από πολλές πλευρές είναι να προσελκύουμε τουρίστες που σέβονται το οικοσύστημα, τους κατοίκους, και τον πολιτισμό, ενώ παράλληλα επεκτείνεται η τουριστική περίοδος. Έτσι, η Ελλάδα προωθείται τώρα ως προορισμός 365 ημερών.

Το πρόγραμμα του Εναλλακτικού Τουρισμού του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά»  στοχεύει να δημιουργήσει ένα δικό του όνομα στην βιομηχανία και είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικό. Διαρκεί ένα χρόνο και δέχεται 100 συνολικά εκπαιδευόμενους: 50 στη Θεσσαλονίκη, 25 στον Βόλο, και 25 στα Ιωάννινα. Οι εκπαιδευόμενοι υποβάλλουν αίτηση ηλεκτρονικά και οι αιτήσεις τους εξετάζονται από μια τριμελή επιτροπή. Η επιλογή τους γίνεται βάσει αυστηρών κριτηρίων. Πέρυσι, το πρόγραμμα έλαβε 350 αιτήσεις μόνο για τη Θεσσαλονίκη. Οι αιτούντες πρέπει να είναι μεταξύ 18 και 40 ετών. Οι περισσότεροι είναι απόφοιτοι πανεπιστημίων, πολλοί δε έχουν μεταπτυχιακό δίπλωμα και αναζητούν μια δεύτερη πορεία σταδιοδρομίας.

Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά: Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα εναλλακτικού τουρισμού

Οι εκπαιδευόμενοι του περασμένου έτους εργάστηκαν με στόχο τον τουριστικό επαναπροσδιορισμό της περιοχής του Ελατοχωρίου Πιερίας, το οποίο γειτνιάζει με την Κατερίνη και τον Όλυμπο. Εκπαιδευόμενοι και καθηγητές συνεργάστηκαν με τους κατοίκους του Ελατοχωρίου για να επεκτείνουν και να διαφοροποιήσουν την τουριστική δραστηριότητα του χωριού, η οποία τα τελευταία χρόνια εξαρτάται υπερβολικά από το χιονοδρομικό κέντρο. Οι εκπαιδευόμενοι πρότειναν ένα καινοτόμο τουριστικό προϊόν που συνδύασε μοναδικές γαστρονομικές εμπειρίες, υπαίθριες δραστηριότητες και δημιουργικά εργαστήρια για μεγάλους και παιδιά. Το προτεινόμενο τουριστικό προϊόν  χρησιμοποιεί τα άνθη του φυτού του Sideritis Scardica ως σήμα γιατί το ελληνικό τσάι του βουνού ανθίζει στην περιοχή. «Ένας τόπος μπορεί πραγματικά να ανθίσει όταν οι άνθρωποι που ζουν και αναπνέουν εκεί έχουν όραμα και διάθεση να δουλέψουν και να αξιοποιήσουν όσο το δυνατόν καλύτερα τους πόρους της περιοχής τους. Και αυτή η αγάπη για τον τόπο τους και η φροντίδα για την ανάπτυξή του είναι ένα από τα πρώτα πράγματα που μπορεί να αντιληφθεί κάποιος για το Ελατοχώρι και τους κατοίκους του,», δήλωσε η Αντωνία Γαλάνη, βιολόγος που εργάστηκε στο έργο.

Φέτος, οι εκπαιδευόμενοι του έτους 2018-2019, αποφάσισαν να «υιοθετήσουν» την πόλη της Ξάνθης και προσπάθησαν να αξιοποιήσουν όλους τους πόρους της, φυσικούς, πολιτισμικούς και ανθρώπινους με κύριο στόχο την δημιουργία ενός ολιστικού τουριστικού προϊόντος, το οποίο να συνδυάζει την πολυπολιτισμικότητα, την γαστρονομία αλλά και τον φυσικό πλούτο της περιοχής.

«Πρωτίστως πρέπει να πείσεις τους κατοίκους ότι τους νοιάζεσαι και συμμερίζεσαι τις ανησυχίες τους. Δεν μπορεί κάποιος  να πάει ως εισβολέας ή ως ειδικός. Φέτος, η Ξάνθη, ήταν μεγαλύτερη πρόκληση από το Ελατοχώρι γιατί είναι μεγαλύτερη περιοχή και οι αρμόδιες αρχές και φορείς της Ξάνθης έχουν ήδη συμπεριλάβει στην πολιτιστική τους ατζέντα πολλές δραστηριότητες και πολλά σχέδια με στόχο την αύξηση του τουρισμού», δήλωσε η Συντονίστρια Επικοινωνίας Μαρία Σουμελίδου, η οποία διδάσκει στο πρόγραμμα «Νομικό πλαίσιο και δεοντολογία στον τομέα του Τουρισμού».

Το πρόγραμμα εναλλακτικού τουρισμού στην Ξάνθη

Η τελική πρόταση προέκυψε από την συνεργασία των εκπαιδευμένων και  των εκπαιδευτών τους με εξειδικευμένους συνεργάτες της περιοχής, βασισμένη αφενός στη σπάνια φυλή της βραχυκερατικής αγελάδας της περιοχής και αφετέρου στην belle epoque εποχή της πόλης της Ξάνθης. Οι εκπαιδευόμενοι σχημάτισαν πέντε ομάδες εργασίας, από τις οποίες η καθεμία επικεντρώθηκε σε μια διαφορετική δράση όπως η γαστρονομία, ο αστικός/πολιτισμικός τουρισμός, οι υπαίθριες δραστηριότητες σε αστικό περιβάλλον, το μαρκετιγκ και η κοστολόγηση. Κάθε ομάδα των 10-15 εκπαιδευόμενων συνεργάστηκε με έναν ή δύο εκπαιδευτές και έναν μέντορα από την ερευνητική ομάδα που αποτελούνταν από απόφοιτους του ίδιου προγράμματος. Οι εκπαιδευόμενοι επέλεξαν τις ομάδες τους σύμφωνα με τα ενδιαφέροντα και την εμπειρία τους μετά από προσεκτική ανάγνωση της μελέτης σκοπιμότητας που συνέταξε η ερευνητική ομάδα.

Πιστεύουμε ότι το πρόγραμμα θα έχει περισσότερα οφέλη εάν οικοδομήσουμε συνέργειες μεταξύ διαφορετικών τομέων. Ο καλύτερος τρόπος με τον οποίο μπορεί   να υπογραμμιστεί αυτή η συνεργασία είναι ένα διήμερο δράσεων που συμπεριλαμβάνει ένα διεθνές επαγγελματικό συνέδριο, ένα γαστρονομικό συμπόσιο, μια διαδραστική επίδειξη των νέων τάσεων του τουρισμού ευεξίας και του συνεδριακού τουρισμού και τέλος, μια δραματοποιημένη περιήγηση στην ιστορία της παλιάς Ξάνθης. Παράλληλα, επιχειρήσεις εστίασης στην Ξάνθη θα μαγειρέψουν για πρώτη φορά το γευστικό αυτό κρέας της βραχυκερατικής φυλής και θα έχουν στην διάθεση του κοινού συνταγές με το κρέας αυτό. Τα ζώα αυτά παρακολουθούνται από επιστήμονες ζωοτέχνες και κτηνιάτρους της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής ενώ τις κοπές και την σίτευση επιμελείται ομάδα από επαγγελματίες και ειδικούς στην Ξάνθη. Μάλιστα, η δράση αυτή θα «ταξιδέψει» και σε άλλα μέρη της Ελλάδας ώστε να αναδειχθούν οι ελληνικές αυτόχθονες φυλές βοοειδών.

Οφέλη του προγράμματος εναλλακτικού τουρισμού στην εργασία

Το πρόγραμμα επιτρέπει επίσης στους αποφοίτους  του να εργάζονται για δύο μήνες σε επιχειρήσεις και/ή φορείς στην Ελλάδα που ασχολούνται με τον εναλλακτικό τουρισμό.

«Περισσότερες από 60 επιχειρήσεις έχουν ζητήσει να φιλοξενήσουν έναν ή δύο απόφοιτους», δήλωσε η Μαρία. «Πρόκειται για επιχειρήσεις και δήμους ή φορείς  σε όλη την Ελλάδα που είτε εφαρμόζουν είτε θέλουν να εφαρμόσουν μια εναλλακτική τουριστική στρατηγική αλλά δεν έχουν την τεχνογωσία. Σήμερα, σε αυτές τις επιχειρήσεις εργάζονται 64 απόφοιτοι, ενώ πολλοί απόφοιτοι έχουν προσληφθεί σε μόνιμη βάση. Όπως και το έργο Ξάνθης, αυτή η εμπειρία «τοποθετεί» τους εκπαιδευόμενους στον πραγματικό κόσμο εργασίας και έτσι έμπρακτα αντιλαμβάνονται ότι ανάμεσα στην γέννησης μιας ιδέας και την υλοποίησής της η απόσταση είναι μεγάλη και με πολλά εμπόδια».

«Μετά από τρία χρόνια, θα έχουμε 300 ενθουσιώδεις πτυχιούχους αυτού του προγράμματος. Άνθρωποι με κάθε υπόβαθρο που μοιράζονται το ίδιο όνειρο», είπε η Μαρία. «Ελπίζω να δω πολλές συνεργασίες, συνέργειες, υπέροχες ιδέες. Θέλω οι απόφοιτοί μας να ξεκινήσουν τις δικές τους επιχειρήσεις και να αλλάξουν τη στάση των ανθρώπων για το τι σημαίνει ο τουρισμός στην Ελλάδα».